Burgemeester Freek Ossel ging diep door het stof voor de problemen en overschrijdingen die het belastingproject BSWW tot nu toe kende.

Samenwerking werd Tranendal

BSWW is de afkorting van Belastingen Stichtse Vecht, Weesp en Wijdemeren, het samenwerkingsverband van de drie gemeenten om een gezamenlijke afdeling op te zetten die de heffing en inning van de lokale belastingen moet verzorgen. De drie ICT omgevingen van de drie gemeenten moesten worden samengevoegd. Daar ging de afgelopen jaren heel veel mis. Budgetten werden overschreden, deadlines werden niet gehaald. de kwaliteit was onder de maat, de aansturing rammelde en de afdeling hing er een beetje verloren bij. Dat was aanleiding om prof. dr. Bossert onderzoek te laten doen. Op 12 september kwam hij met een heel stevig eindrapport waarin schokkende details stonden. Samengevat kwam de kritiek neer op het achterwege laten van geld voor z.g. frictiekosten (de kosten voor het samenvoegen van de systemen, wat altijd forse bedragen vergt), te weinig sturing en inbedding van de afdeling, te optimistische planning en als gevolg van al die factoren een te optimistische schatting van het terugverdienen van de investeringen en het behalen vande beloofde efficiencyvoordelen.

V.l.n.r. drie burgemeesters Marc Witteman (SV), Bas Jan Bochove (WS), Freek Ossel (Wdm) en onderzoeker Hans Bossert.

Dinsdagavond werd een extra commissievergadering gehouden waar de bevindingen van prof. Bossert besproken werden. De raadsfracties van de drie gemeenten stelden bij elkaar 101 verschillende vragen aan hun drie colleges.

Personeel werd niet gehoord

Ook lag er een brief van de Personeelsvertegenwoordiging (PVT) van de BSWW. In die brief onderschreef het personeel de conclusies van prof. Bossert. Daar voegden zij aan toe dat het personeel onvoldoende betrokken werd bij de organisatorische veranderingen in de top van de organisatie. Zo was er plotseling, zonder aankondiging, een nieuwe directeur. Verder vindt de PVT dat bij de aanbesteding externe deskundigheid had moeten worden aangetrokken. Ook had er langer schaduwgedraaid moeten worden en had niet het risico genomen moeten worden om al begin dit jaar productie te draaien. En de IT-architectuur was niet opgewassen tegen de eisen die daaraan gesteld werden. Om kort te gaan een klassiek geval van onderschatting van een IT-project door de bestuurders.

Robby Israel (OLib)

Sieta Vermeulen (VVD)

Fracties zeer kritisch

De commissievergadering duurde lang, van acht tot elf uur met een paar schorsingen er tussendoor.Alle fracties waren kritisch tot zeer kritisch over de gang van zaken de afgelopen twee jaar. Vooraf werd ingesproken door Liesbeth Siderius uit Loosdrecht die kritiek had op de gang van zaken en een link legde naar bestuurskarcht en de dreiging van de ARHI procedure van de provincie.

Stan Poels (PvdA/GL) wees op de brief van het personeel dat keer op keer aandacht vroeg voor problemen of situaties die problemen konden gaan opleveren, maar waar niet naar geluisterd werd. Ook wees hij op de opmerkingen die de waarderingskamer maakte over de kwaliteit van de basisgegevens waarmee de BSWW werkte.
Robby Israel (OLib) vroeg duidelijkheid over de twee versies van het businessplan die circuleerden. Eén met frictiekosten en één zonder frictiekosten dat aan de raad werd voorgelegd. Hij vroeg of die vervolgrapportage van prof Bossert voor de raad van 19 oktober beschikbaar kon komen. Dat bleek niet mogelijk. Omdat burgemeester Freek Ossel verklaarde dat hij volledige bestuurlijke verantwoordelijkheid nam voor het debacle, wilde Robby Israel weten wat dat in dit geval betekende.
Jan Verbruggen (CDA) haakte in op de brief van het personeel. "Daar staan rake dingen in. Zij moeten het uitvoeren en weten dus het beste of dat kan. Zij hebben de problemen gemeld." Verbruggen wilde ook weten wie indertijd besloot om live te gaan met het nieuwe systeem. Hij noemde dat een inschattingsfout. Ook het ontbreken van notulen van het bestuur noemde hij "vreemd".
Joop Onderstal (D66) was snoeihard in zijn oordeel. Het rapport van prof. Bossert overtrof zijn slechte verwachtingen." Het was vernietigend Wij zijn misleid. In het bedrijfsleven zouden er koppen rollen."
René Voigt (DB) vond dat het achteraf gemakkelijk praten was. "Er is teveel druk op gezet. Maar ook wij (de raad) had er alerter op moeten zijn." Voor het moment is de continuiteit van de BSWW het belangrijkst, al hangt er ook veel af van de herindelingsontwikkelingen na 7 november. (Als bijv. Weesp naar Amsterdam gaat en Wijdemeren naar Hilversum ontstaat er een totaal nieuwe situatie.)
Gert Zagt (DLP) Laakte het bestuur van de drie burgemeesters. "Het bestuur zag niets, wist niets en hoorde niets. In november 2016 verklaarde burgemeester Martijn Smit nog 'het is niet heel spannend' terwijl het goed mis was." Ook hij wil helderheid over het niet opnemen van het transitie (frictie) budget in het raadsvoorstel.
Sieta Vermeulen (VVD) sprak haar verwondering uit dat er niet veel meer getest werd en dat er niet schaduwgedraaid was.

Burgemeester Freek Ossel en wethouder Jan-Jaap de Kloet.

Boetekleed

Burgemeester Freek Ossel trok het boetekleed aan, hoewel hij pas vanaf juni voorzitter van het BSWW bestuur is samen met de burgemeesters Bochhove (Weesp) en Witteman (Stichtse Vecht). (Tot mei was dat oud-burgemeester van Wijdemeren, Martijn Smit.) "Het was niet my finest hour toen ik achter de problemen met de BSWW kwam. U neemt geen blad voor de mond, maar er is geen eenvoudig antwoord. Iedereen dacht dat het optuigen van de samnwerking beleidsarm (weinig controle en bijsturing red. WWK) was. Op zeker moment werd crisis management erop gezet en dacht men dat het lek boven water was. Dat bleek toch niet het geval."
Hij vervolgde: "Ja ik ben verantwoordelijk en dat is geen mooi verhaal. Het bestuur is laat ten tonele verschenen." Achteraf gezien was het beter geweest om de productie uit te stellen en in januari/februari nog met de oude systemen te draaien, maar ook dan waren er extra kosten geweest." Jan Willem Nienhuis (CDA) eiste min of meer een antwoord op de vraag wie het besluit nam om live te gaan met het BSWW systeem. Burgemeester Ossel antwoordde resoluut dat hij dat niet wist, zeer tot zichtbaar ongenoegen van Nienhuis.

Links Jan Verbruggen, rechts Jan Willem Nienhuis (beiden CDA)
Zou Jan Verbruggen zeggen: "Wiindt je nou maar niet zo op, dat is slecht voor je bloeddruk."

Verantwoordelijkheid nemen

Robby Israel (OLib) wilde in tweede termijn weten wat "het nemen van de verantwoordelijkheid" in dit geval voor betekenis had. Burgemeester Freek Ossel antwoordde dat zijn vertrekpunt het rapport van Bossert is en dat het geheel een samenloop van omstandigheden is.

Burgemeester Freek Ossel.

• "Ik erken dat het transitiebudget er had moeten zijn."
• "Ik erken dat er fouten zijn gemaakt, maar nu moeten we aan de slag om de continuiteit en de organisatie te verbeteren."
• "Ik geef toe dat de problemen zijn onderschat. Dat betreuren wij. En meneer Onderstal, u bent niet bewust misleid."

Expertise in Besturen

Voor Robby Israel (OLib) was deze opsomming van fouten aanleiding om in herinnering te roepen dat zijn partij voorstander is van expertise in besturen naast bestuurlijke deskundigheid. Ofwel niet alleen burgemeesters in een bestuur, maar ook experts. Ook verklaarde hij er een voorstander van te zijn om wethouders in het bestuur van de BSWW te laten optreden. Die kunnen wij afrekenen op slecht beleid. "Nu kunnen wij niemand veraantwoordelijk houden!" In antwoord op de laatste opmerking verklaarde burgemeester Freek Ossel dat ook burgemeesters soms heen gezonden worden. Wel liet hij weten geen voorstander van de gekozen constructie voor het bestuur van de BSWW te zijn.

De ambtelijke ondersteuning.

Conclusies

• Er wordt nog uitgezocht hoe het zit met de twee versies van het businessplan die indertijd circuleerden.
• Het personeel van de BSWW wordt nadrukkelijk betrokken bij de besluitvorming over het beleid van de BSWW
• Alles wordt nu in het werk gesteld om de BSWW samenwerking voldoende "vlieghoogte" te geven voor de continuiteit. Daartoe worden in een raadsvoorstel voor de raad op 19 oktober de begrotingen 2017 en 2018 verhoogd. Voor Wijdemeren gaat dat in 2017 om € 173.400 extra bovenop de € 380.300 die al begroot waren. In 2018 wordt het totaal € 453.200, dat was € 401.900, ofwel een verhoging van € 51.300.
• Er zal aan betere verslaglegging met notulen gedaan worden.

Lees ook:

27022017 OZB-aanslag Later
17032017 Aanslag eind Maart op de Mat
18032017 Referendum en BSWW
28032017 OZB aanslag komt er aan!
24042017 BSWW en de Rolverdeling
01052017 Wat ging er mis?
05052017 Raad: Toekomst Kiezen
02062017 De Raad en De Informatie
17072017 Curatele voor Burgemeesters
13092017 Stevig Rapport over BSWW
12102017 BSWW Tranendal