Gisteravond boog een extra commissie Bestuur en Middelen zich over de noodzaak voor onderzoek naar de toekomst van Wijdemeren en eventueel daarop volgende herindeling.

Tot nu toe bestond de raad uit twee kampen, de coalitie van CDA, VVD en PvdA/GL die in september 2014 besloot dat Wijdemeren moest streven naar fusie met Hilversum. Het andere kamp was de oppositie, eerst bestaand uit DB en D66, later, nadat Gert Zagt en Alette Zandbergen zich afgescheiden hadden van DB, bestaand uit D66, DB en DLP. In die oppositie bevonden zich de aarstvaders van de samenwerking met Stichtse Vecht en Weesp, het z.g. SWW verband. De oppositie was fel tegen fusie met Hilversum en iedere stap die zou kunnen leiden tot die fusie.
Gisteren werden de verhoudingen voor het eerst minder gepolariseerd en minder fel tussen de beide kampen. Er werd zelfs echt gedebatteerd met elkaar over dit onderwerp.

Bestuurskrachtmeting

Op de agenda stond het onderzoek dat de provincie wil laten uitvoeren in Hilversum, Weesp en Wijdemeren naar de huidige stand van zaken met betrekking tot het bestuur en de financiën van de drie gemeenten. De zogenaamde bestuurskrachtmeting, die we hierna de BKM zullen noemen om de snelheid van uw internetaansluiting niet al te zeer op de proef te stellen.

Voor de coalitie was de BKM het voorportaal van en volledig verbonden met een fusie met Hilversum op 1 januari 2019 (zoals ook door de provincie genoemd). De oppositie daarentegen verzette zich tot nu toe tegen de fusie en daarom ook tegen de daarmee verstrengelde BKM. Een patstelling. Een patstelling die gisteravond doorbroken werd. De coalitie hield vast aan de BKM, maar liet de eis van een fusie vallen. De oppositie wil geen fusie, maar is wel bereid om onder voorwaarden de BKM te laten uitvoeren. Er gloorde voor het eerst licht aan het eind van de tunnel van de Wijdemeerse politieke verhoudingen.

Knikkende knieën coalitie

Zeven insprekers hadden zich gemeld voor de commissievergadering, die grote belangstelling genoot van een volle publieke tribune. Een tribune die overigens tegen elf, twaalf uur leger en leger werd. Ruim het eerste uur van de vergadering werd benut om te luisteren naar de insprekers en hen vragen te stellen.

De heer Hof opende de stoet. Hij beschreef in een aantal geboden hoe volgens hem een BKM uitgevoerd moet worden. Friso van Voorthuizen van Wijdemeren2020 wees erop dat VVD en CDA bij de laatste verkiezingen geen mandaat van de kiezer hadden om tot fusie te besluiten, omdat dat niet in hun verkiezingsprogramma stond. Door nu aan te sturen op fusie voor de volgende verkiezingen kan de burger niets meer over fusie vinden.
Godewijn Aldershof uit Ankeveen bestreed eveneens de legitimiteit van het besluit tot fusie. Hij wees er op dat er veel emotie in de dorpen leeft, maar dat de coalitie niets met die emotie doet. Zijn beeld is dat het besluit om te fuseren al vast ligt en dat de BKM slechts een opstapje is om daar te komen. Egbert Lambers, eveneens van Wijdemeren2020, verweet de coalitie zich als een bange hond te gedragen tegenover de provincie en de druk die de provincie op het proces legt. “De knikkende knieën coalitie” noemde hij CDA, VVD en PvdA/GL.
Henk Stuyver, de voormalig president van de Horstermeer, pleitte voor een federatie van gemeenten, vergelijkbaar met de VS. De heer Vollers had zware kritiek op het proces zelf en het gebrek aan democratische legitimatie en inspraak van de burger. De heer Manten uit Breukeleveen zou liever zien dat Wijdemeren verder gaat met Stichtse Vecht. “Zoals u hier zit bent u toch slim genoeg om zo’n BKM overbodig te maken.” :zo sprak hij.

Geen enkele inspreker pleitte voor fusie met wie dan ook en al helemaal niet met Hilversum.

Na ruim een uur begon het debat. Het college wil van de raad weten of de door het college voorgestelde vragen, te stellen aan de onderzoekers die de BKM gaan uitvoeren, voldoende zijn.

Het CDA, bij monde van Jan Verbruggen, bleek flink te zijn opgeschoven naar de oppositie en de geluiden uit de bevolking. “Wijdemeren moet zo lang mogelijk zelfstandig blijven met alle taken die we erbij krijgen. De BKM moet uitwijzen of dat kan of niet.” Hij voegde aan de onderzoeksvragen de expliciete vraag toe “of Wijdemeren zelfstandig kan blijven”. Als het antwoord bevestigend is, dan wil hij tien jaar rust. Mocht Wijdemeren niet zelfstandig kunnen blijven, dan wil hij garanties dat de kernen behouden blijven. Hij riep de raad op om eensgezind op te trekken en namens de voltallige raad een brief naar de provincie te sturen.

Naar consensus

Gert Zagt (DLP) zei min of meer hetzelfde. Hij zag voordelen in het laten uitvoeren van een BKM, maar wilde die losgekoppeld zien van herindeling of fusie met wie of wat dan ook. Kwam het CDA van de fusie nu uit op de BKM, DLP kwam van niets nu uit op de BKM, die nu wel ondersteund werd. Wel vond Gert Zagt dat de tijdsdruk, opgelegd door de provincie, veel te hoog is. Hij wil dat ook de bevolking een rol krijgt in de BKM en de besluitvorming.
Joost Boermans (D66) verbaasde zich over het voorstel om een BKM te houden. “Een BKM hoort bij een herindeling.” Hij wees er ook op dat VVD en CDA nimmer aan de kiezer voorlegden dat zij een fusie na zouden streven. “Die handelwijze is minachting van de kiezer.” :aldus Boermans. En een referendum komt er ook al niet, o.a. omdat de heer Poels (PvdA/GL) dat te moeilijk vindt voor de burger.” D66 is voor het houden van een BKM, maar zonder dat die gekoppeld is aan een fusie. Boermans pleitte voor een gesprek van de colleges van Hilversum, Weesp en Wijdemeren. De tijdsdruk werd ook door hem te hoog gevonden.

Verkeerde volgorde

Bij Tim Emmelot (VVD) kwam het hoge woord eruit. “Wij willen wel zelfstandig blijven als het kan. Beter was het geweest om eerst de BKM te laten uitvoeren en daarna pas over alternatieven als fusie te gaan nadenken.”

Stan Poels (PvdA/GL) betoogde dat Wijdemeren al lang niet meer zelfstandig is als je kijkt naar alle samenwerkingsverbanden die zelfstandig besluiten nemen buiten Wijdemeren om. “Wij mogen tekenen bij het kruisje.” Hij stortte daarop een cijferbrij over zijn gehoor uit. Aantal inwoners, oppervlakte, water, uitkering van het rijk, etc., etc. in Hilversum, Weesp en Wijdemeren. Wijdemeren is volgens hem zeer kwetsbaar, qua ambtelijk apparaat en qua financiën, en is zeer toe aan fusie met een sterke partner, zoals Hilversum, aldus Poels. Hij week met dat standpunt duidelijk af van de partners CDA en VVD, die veel meer naar de oppositie negen.

René Voigt (DB) stelde uitsluitend vragen. Zijn partij zal volgende week in de raad een eindoordeel geven.

Wijdemeren loopt voorop

Burgemeester Martijn Smit dankte alle insprekers en complimenteerde ze met de genuanceerde wijze waarop zij hun standpunten aan de man brachten. Hij bezwoer alle aanwezigen dat er geen sprake is van een vooropgezet doel, ook niet met de BKM. “De BKM gebruiken wij om te zien hoe Wijdemeren het doet. U kunt alle vragen toevoegen aan de onderzoeksopzet die u maar wilt. En als het resultaat van het onderzoek onder de maat is naar uw mening, dan verwerpt u dat. Dat recht heeft u! Weesp en Hilversum kijken hoe wij de BKM vormgeven, want wij lopen voorop.”
Hij vatte samen: “Eerst de BKM en pas dan een besluit over de toekomst. De BKM gaat niet over een fusie, maar over de positie van Wijdemeren.”

Vragen verzamelen

In de loop van het debat bleek dat alle partijen qua mening flink naar elkaar toe waren gekropen. De scherpe kanten waren eraf, consensus in de hele raad lag voor het grijpen.
In de tweede termijn werd nog wat nageprutteld en stoom afgeblazen. Maar er werd ook besloten dat alle partijen hun aanvullende vragen in zouden leveren bij het college, opdat er in de raad over een week over besloten kan worden. Opvallend was dat de voltallige oppositie al een gezamenlijke vragenlijst had opgesteld. Gezien het ultra korte tijdpad tot de raad zullen de politici en ambtenaren alle zeilen bij moeten zetten om donderdag te kunnen komen met een afgewogen voorstel voor een brief aan GS en voorstellen voor de onderzoeksopzet van de BKM.

De commissie was pas om 00.05 uur afgelopen.

Dossier Bestuur Gooi en Vechtstreek