De rijke historie van 's-Graveland

Je ziet het meteen op alle kaarten oud en nieuw: de lange rechthoek, verdeeld in ongeveer gelijke vakken: de reeks van ‘s-Gravelandse landgoederen, als verkaveling uniek in Nederland. Rijke Amsterdammers bouwden er de huizen op de grens van veen en zand om er in de zomer de stinkende stad te kunnen ontvluchten.

’s-Graveland heeft er zijn structuur aan te danken. De rijken aan de ene kant, de arbeiders aan de andere kant van het Noorder- en Zuidereinde, die voor Blauw hun pet afnamen en nooit geweten hebben dat Henriette Roland -Holst ( Ontwaakt verworpenen der aarde!)  eens op  “Schoonoord” woonde. Na de bewoners, die hun rijkdom meestal verkregen door de handel,   vestigde de adel er zich, De Sixen, de Roëlls, de Dedels, en dartelden er Oranje-prinsessen in de tuin van “Sperwershof”, er werden grote feesten gegeven met vele Europese Hoogheden.  

Nu zijn de meeste buitenplaatsen in bezit van Natuurmonumenten, die op “Schaep en Burgh” haar hoofdkantoor vestigde. De grootste natuurorganisatie van Nederland koos Wijdemeren als plek om er haar activiteiten te coördineren, of het nu gaat om het onderhoud van al haar bezittingen of acties voor het behoud van bedreigde vogels, zoals grutto en kievit.

Natuurmonumenten is een belangrijke factor in Wijdemeren. “Schaep en Burgh”is  een lust voor het oog,  er komen jaarlijks duizenden bezoekers naar het bezoekerscentrum  en het restaurant bij “Boekesteyn”. “Gooilust”heeft een overbekende natuurtuin.

 Wat bewoog Natuurmonumenten om zich te vestigen in s Graveland. Dat mooie huis? Omdat ze er zoveel gronden bezit? Omdat er in s Graveland een beschermd dorpsgezicht bestaat? Omdat de vroegere commissaris van de Koningin Roel de Wit er op “Spanderswoud” een klein zomerhuisje bewoonde? Het blijft gissen.

Een feit is dat Wijdemeren en stevige medestander heeft als ze ooit haar natuurgebieden zouden worden bedreigd. Doemdenken? Nou, niet helemaal. Eens schonk een Hilversumse wethouder, de omliggende Hilversumse natuurgebieden aan natuurorganisaties. Vanaf dat moment waren ze onbereikbaar voor mogelijke grijpgrage politieke handjes.

Je weet nooit wat je in  de toekomst verdedigen moet.

Cor ten Hoef