Bestuurlijke Integriteit

Hannie Humme gaat frontaal in de aanval tegen de raadsleden die aan het Noorder- en Zuidereinde wonen en voor hun eigen belang opkomen (Verkeersplan Vaartwegen). Burgemeester Smit reageert onmiddellijk en neemt het op voor ‘zijn’  raad. En de raad? Die vindt het wel goed zo en leunt gemakkelijk achterover.

Onduidelijk

Hannie Humme reageert vanuit emotie, met passie; burgemeester Martijn Smit zakelijk, maar met begrip. Maar wie heeft er nu gelijk? Beiden stellig in hun overtuiging, maar niettemin lijnrecht tegenover elkaar. Echter, zo stellig als beiden hun mening debiteren, zo onduidelijk is de scheidslijn tussen belangenbehartiging en belangenverstrengeling in de praktijk van alle dag.

Stemming

De gedragscode voor de Raad van Wijdemeren van april 2004 (!) probeert die onduidelijkheid zoveel mogelijk weg te nemen, maar biedt ook geen oplossing voor elke situatie: "een lid van de raad neemt niet deel aan de stemming over een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken".

Persoonlijk belang

Daar begint het geduvel al. Ben je persoonlijk betrokken wanneer je tot aan het aanvaarden van het raadslidmaatschap actief opkomt voor louter en alleen de belangen van jouw straat en eenmaal in de raad die lijn doortrekt door het Verkeersplan Vaartwegen met verve te verdedigen zonder ook maar een woord te besteden aan de consequenties voor de rest van Wijdemeren? Of wanneer je als nieuw raadslid aan iedereen vertelt dat je met jouw straat hetzelfde (autoluw) zult bereiken als in Hilversum? En hoe zit het dan als een raadslid een amendement prominent ondersteunt waarvan een vriend bij de Rotary mogelijk profiteert?

Postzegelplan

Volgens Hannie hadden de 4 raadsleden van het Noorder- en Zuidereinde niet mee mogen stemmen vanwege hun persoonlijk betrokkenheid. Burgemeester Smit ziet dat anders en trekt een vergelijk met een winkelcentrum waar ook elke inwoner een persoonlijk belang bij heeft. Maar daar valt over te twisten. De gedragscode zegt: "raadsleden hebben net als veel andere burgers uit de aard der zaak vaak mede een persoonlijk belang bij allerlei raadsbesluiten, bijvoorbeeld over bestemmingsplannen. Dit hoeft op zichzelf geen reden te zijn voor stemonthouding. Bij een zogeheten ‘postzegelplan’ kan dit echter anders liggen." Ik maak me sterk dat de meeste Wijdemeerders het Verkeersplan Vaartwegen als een postzegelplan, een deelplan dus, van het verkeer in Wijdemeren zullen betitelen!

Stemmen

Het CDA deed een oprechte poging om de schijn van belangenverstrengeling te vermijden en gaf Theo Reijn het woord in plaats van portefeuillehouder Jan Verbruggen, die immers aan het Noordereinde woont. Maar de gemeentewet kent bepalingen over stemmingen, niet over hoe de beraadslaging voorafgaand aan de stemming moet worden ingericht. Dus wanneer het raadslid deel kan nemen aan de stemming, dan volgt hieruit dat hij kan deelnemen aan de beraadslaging voorafgaand aan deze stemming. Geen echte oplossing dus. Dat doen ze bij Dorpsbelangen wel anders. De voormalige vaartwegenactivisten Emile Bakker en Joep Nuissl voerden volop het woord over ‘hun’ straat.

Deelbelangen

"Je zit aan de verkeerde kant van de scheidslijn als je deelbelangen in strijd brengt met het algemeen belang. Daar ligt voor mij de grens. En dat is al helemaal het geval als je het persoonlijk belang laat prevaleren." Een uitspraak van burgemeester H. Kok van Hof van Twente.

Aan die uitspraak moest ik denken bij het laatste artikel van Dorpsbelangen in de WWK. DB sluit zich nu ook aan bij de aanzwellende kritiek van steeds meer inwoners die niet langs de ’s-Gravelandse Vaart wonen en schrijft: “DB heeft echt wel aan de andere bewoners van Wijdemeren gedacht”. Maar dat is toch echt te weinig en te laat. Het is dweilen met de kraan open, de geest is uit de fles. Want eerst en vooral werd er een plan gefabriekt voor de hardste schreeuwers, de vaartbewoners, waarbij alle tegenargumenten onder het tapijt werden geveegd. Uiteindelijk kwam er de proef. Geld ervoor is er niet, de belangen van de hulpdiensten worden gebagatelliseerd, dure voorzieningen als fietspaden worden overbodig gemaakt en de actiegroepen voelen zich ook al belazerd. Algemeen belang? Zelfs geen dorpsbelang, wat overblijft is Vaartbelang.

Hand in eigen boezem

Maar een zichzelf respecterende gemeenteraad laat het hier niet bij en steekt de hand in eigen boezem. Het kan natuurlijk niet zo zijn, dat een gedragscode van 2004 ongewijzigd en onbesproken zoveel jaren stof ligt te vergaren. Het moet vanzelfsprekend worden dat integriteit in de raad bespreekbaar is. Integriteit is een leerproces van de raad dat georganiseerd moet worden. De hoeder van de integriteit in de gemeente is de burgemeester, natuurlijk, maar in één adem ook de raad zelf ¹).

Douwe van Essen,
Kortenhoef

¹) Uit het slotwoord van burgemeester Leers bij het mini-symposium integriteit in het openbaar bestuur, Maastricht 2007.

Een paar interessante uitspraken uit dat mini-symposium:

Elk belang dat geen algemeen belang is, is een persoonlijk belang, zo heeft de rechter ooit vastgesteld.

Je gaat over de schreef als je gaat lobbyen voor de eigen oplossing in plaats van voor de beste oplossing. Frans Geraedts, Governance & Integrity