Gisteravond hield de Bewonersvereniging Horstermeerpolder in de Nieuwe Harmonie een vergadering over het peilbesluit en het voorontwerp bestemmingsplan.

Als er een euro was betaald voor iedere keer dat de woorden Natuurmonumenten, Waterschap AGV en Provincie uitgesproken werden, dan was gisteravond een zeer lucratief avondje geworden. Het wantrouwen bij de bewoners van de Horstermeerpolder tegen die organisaties zit diep, heel diep. Dat bleek gisteren weer tijdens de discussie over het door AGV voorgestelde conserverend peilbesluit en het door de gemeente Wijdemeren voorgestelde voorontwerp bestemmingsplan. De achtergronden van de discussie over beide onderwerpen zijn te vinden op de website van de bewonersvereniging.

Voorzitter Leon Smit van de vereniging hield de vergadering strak in de hand. Af en toe dreigde die even te ontsporen, omdat een aanwezige bewoner aandacht vroeg voor zijn eigen inzichten of zijn eigen problemen, maar Smit hernam in die gevallen vriendelijk doch resoluut de leiding.

Voorzitter Leon Smit.

Volksopstand

De Horstermeerpolder is al 15, 20 jaar het terrein van flinke twisten tussen natuurbeschermers, waterbergers, bewoners en overheden. Dat leidde in 2010 tot een ware volksopstand en de vorming van de Republiek Horstermeer. Het kernwoord in al deze meningsverschillen is plas-dras. De provincie Noord-Holland, het waterschap AGV met Natuurmonumenten voorop willen dat een zo groot mogelijk deel van de polder omgevormd wordt tot moeras door het waterpeil te laten stijgen. De bewoners, die geconcentreerd in het midden van de polder langs de Middenweg wonen en werken, ondervinden de nadelige gevolgen van die wens. De berging van water bij hevige regenbuien neemt af en het water komt in het midden van de polder omhoog, waarbij het de fundamenten van gebouwen aantast, die daardoor gaan scheuren.

Er kwamen in de loop van de avond een aantal opmerkelijke zaken naar voren.

Legalisering via Natuurwet

Natuurmonumenten heeft ooit vergunning gekregen voor de inrichting van kleine proefvakken waar het waterpeil verhoogd mocht worden. Daarnaast verhoogde de natuurorganisatie echter ook op eigen houtje (zonder vergunning) het waterpeil rondom het Nera gebouw. Men zou verwachten dat het een kwestie van handhaven door de gemeente is om dat peil weer te verlagen. Het blijkt echter dat de Natuurwet dat verbiedt, omdat het een ingreep in de natuur is. Dus kan dat waterpeil niet naar beneden, terug naar -3,45 m. Het onderhoud van de sloten, stuwen, duikers etc. in de gebieden die in eigendom van Natuurmonumenten zijn liet zeer ernstig te wensen over Het is wel wat verbeterd, maar is nog steeds niet zoals het moet. Vanuit een oogpunt van waterberging bij hevige buien is het absoluut noodzakelijk dat het systeem van de waterwegen in goede conditie verkeert. Dat is één van de vele verwijten die de bewoners Natuurmonumenten en AGV maken.

Felix Flameling (PvdA/GL), Martin Vuyk (VVD) en Patricia Mossinkoff (D66).

Vage omschrijving

In het voorontwerp bestemmingsplan staan groene gebieden aangegeven. met als omschrijving "herstel en/of ontwikkeling landschappelijke en natuurlijke waarden". De bewoners zijn niet gerust op de vaagheid van die omschrijving. Agrarische grond heeft een laag waterpeil, natuur heeft een hoog waterpeil in het bestemmingsplan. De angst werd uitgesproken dat Natuurmonumenten grond in de polder koopt en dan meteen de bestemming laat omzetten om zo het waterpeil hoog te kunnen zetten. Een aantal bewoners stelde daar kritische vragen over.

Leon Smit drukte de aanwezigen op het hart dat het voorgestelde peilbesluit, zoals dat nu voorligt, het best haalbare is. In dat besluit wordt het peil van de polder op - 3,45 meter gehouden (zoals het moet zijn), worden grote fluctuaties in het peil voorkomen en mogen de gebieden van Natuurmonumenten een peilverhoging van 15 centimeter hebben. "Dat is het beste wat wij uit het overleg met AGV kunnen halen." Over het voorontwerp bestemmingplan kwamen geen zeer afwijkende standpunten naar voren.

Bestuurlijke Janboel

In de Horstermeerpolder komen alle problemen en discussies die in heel Nederland op grote schaal gevoerd worden over natuur, wonen en werken op een postzegelgebied bij elkaar. Vandaar dat het daar ook bestuurlijk een grote drukte is. De gemeente gaat over bestemmingsplannen en handhaving. Maar niet over waterpeilen en waterkwaliteit. Dat is de verantwoordelijkheid van het Waterschap AGV. De provincie doet ook soms een duit in het zakje. Daar kunnen bestemmingsplannen of delen van bestemmingsplannen tegengehouden worden, waarmee de gemeente dan weer met lege handen staat. En dan is er Natuurmonumenten die veel oog voor de natuur in de polder heeft, maar weinig tot geen oog voor de bewoners en ongehinderd doet waar men zin in heeft. En dan zijn er tal van richtlijnen en beleidslijnen, zoals de Ecologische Hoofdstructuur, Natura 2000, etc.

Stille Kracht

En er is de stille kracht van het groene netwerk van bestuurders van provincies, waterschappen en Natuurmonumenten, die elkaar veel tegenkomen en soms zelfs oversteken om van baan te verwisselen. Voor één van de aanwezigen was dat een reden om onafhankelijke onderzoeken door adviesbureau's grondig te wantrouwen, omdat die bureau's het qua omzet juit moeten hebben van de genoemde organisaties en overheden. "Diens brood men eet, diens woord men spreekt.":voegde hij er aan toe.

Theo Reijn (CDA) en Jaap van Waveren (DB).

De politiek

Achter de tafel namen vijf lokale politici plaats. Niet de lijsttrekkers en zelfs niet alleen kandidaten. Felix Flameling (PvdA/GL), Martin Vuyk (VVD), Patricia Mossinkoff (D66), Theo Reijn (CDA) en Jaap van Waveren (kandidaat en wethouder DB). De laatstgenoemde heeft het dossier Horstermeer onder zijn hoede. Theo Reijn, die vorige week op werkbezoek in de polder was, sprak zijn waardering uit voor het komende peilbesluit en het voorontwerp bestemmingsplan. Wel waarschuwde hij de bewoners om in het bestemmingsplan goed te kijken naar de eigen situatie en bij fouten op tijd bezwaar te maken. Jaap van Waveren had zich goed voorbereid op de avond, want hij kwam met een goed onderbouwd betoog. Hij sprak zijn waardering uit voor scheidend president Henk Stuyver, die hem wekelijks bij de les hield. Politiek gezien probeert de gemeente het provinciale plan Kienhuis ¹), dat op de plank is gelegd bij de provincie, daar te houden. Van Waveren verklaarde een voorstander te zijn van onafhankelijk onderzoek naar schade aan woningen, maar dan zodanig dat alle betrokkenen vooraf verklaren zich neer te leggen bij de uitkomst van het onderzoek.

Niets zwart op wit

Martin Vuyk (VVD) zei dat de lokale politiek acht jaar geleden zei de bewoners te steunen. Vandaag zeggen ze dat nog. Hij wees op de enorme expertise die er in de polder te vinden is en riep op om vooral te bouwen aan draagvlak voor een oplossing. Felix Flameling (PvdA/GL) gaf toen niets echt van de problematiek af te weten. OOk hij wees op het belang van de mensen in de polder boven dat van de "bloemetjes en de bijtjes". Patricia Mossinkoff (D66) was het felst tegen het voorliggende peilbesluit en het voorontwerp bestemmingsplan. "Het is salamitactiek. De proef van Natuurmonumenten en de illegale verhoging van het peil wordt nu met de Natuurwet in de hand gelegaliseerd. Maar waar blijft de waterberging? Is plas-dras van tafel? Is Kienhuis van tafel? Stel die vragen! Er staat niets op schrift!"

Eind maart organiseert AGV een informatieavond voor de bewoners over het peilbesluit. De avond die eerst in december gehouden zou worden, maar werd uitgesteld omdat men bang was dat er geen draagvlak zou bestaan.

¹) Er is in september 2008 een plan Kienhuis opgesteld dat zich o.a. richt op waterberging, het tegengaan van kwel in de polder en verdroging buiten de polder. Daarnaast is een deel van het gebied bestemd voor nieuwe natuur binnen de EHS. (Ecologische Hoofdstructuur)

Dossier Horstermeer