persbericht

Nescio-Lezing / Koffieconcert

Op zondag 20 mei organiseert de OSG een Nescio-lezing door Mw. Mareline Frank annex koffieconcert in het Oude Kerkje a/d Dijk Kortenhoef onder de titel: De invloed van het Jiddisj op het Amsterdams-Bargoens uit de 20e Eeuw.

Naar aanleiding van een reeks artikelen in het Parool over het mooiste Amsterdamse woord, heeft Mareline Frank, docent Nederlands op de British School in Amsterdam, voor de Universiteit van Amsterdam onderzoek gedaan naar het aandeel van het Jiddisj in het Amsterdams-Bargoens. Zij heeft voor dit onderzoek drie 20e-eeuwse Amsterdams-Bargoense woordenboeken bekeken en is op zoek gegaan naar woorden met een Jiddisje etymologie. Het zal een taalkundige lezing zijn waarbij we teruggaan naar het Amsterdam van uit de vooroorlogse tijd.

Het Bargoens, de straattaal uit vooroorlogs Amsterdam, kent vele woorden die anno 2012 bij velen nog steeds bekend zijn, en soms zelfs ook nog actief gebruikt worden. Denk aan woorden als 'smeris', 'gajes', 'geintje', en zelfs de Bargoense aanduiding voor Amsterdam 'mokum' hoor je nog geregeld vallen. Het Bargoens is ontstaan onder invloed van vele talen, maar een groot aantal woorden stamt af van het Jiddisj, de taal van de joden in de diaspora.

De lezing bestaat uit 4 delen:

1. Ten eerste zal er tijdens de inleiding worden stilgestaan bij de artikelen in het Parool en de algemene verschillen tussen Hebreeuws, Jiddisj en Bargoens.
2. Daarna zal het Jiddisj in een historisch perspectief gezet worden door een kort overzicht te geven van het ontstaan en de ontwikkeling van het Jiddisj door de jaren heen: van vroeg-Jiddisje constructies als sjachor majim (koffie) tot de invloed van de Romaanse talen en van de bloeiende Amsterdams-Jiddisje boekdrukkunst tot de ondergang van het Jiddisj in Nederland als gesproken taal nog vóór de de Tweede Wereldoorlog.
3. Na het bespreken van de geschiedenis van het Jiddisj, zullen de resultaten van het onderzoek van Mareline Frank besproken worden naar aanleiding van een aantal typerende en voor u bekende voorbeelden zoals 'joetje', 'jofel' en 'jatten'. De woorden die worden besproken zullen per betekeniscategorie worden behandeld. Een woord als 'joetje' komt voor bij de betekeniscategorie 'Handel en geld', terwijl het lemma 'jatten' juist weer ingedeeld kan worden bij de betekeniscategorie 'Misdaad'. In totaal zullen er 7 categorieën besproken worden.
4. Tenslotte zullen wij ons gezamenlijk buigen over de Amsterdamse straattaal van nu.

Zijn er in de huidige straattaal nog invloeden uit het Jiddisj te vinden? Of heeft deze Jiddisje taalinvloed plaatsgemaakt voor invloeden uit andere talen?

De lezing zal muzikaal worden omlijst door:

Eva Elgeti

Willem Poot

Eva Elgeti: hobo, althobo, oboe d’amore
Willem Poot: orgelpositief

Voor de lezing spelen zij:

1. Johann Ludwig Krebs (1713 – 1780) - Sonate in F groot
moderato
adagio ma poco
allegro

2. Georg Philipp Telemann (1681 – 1767) - Sonate in A groot
vivace
largo
allegro

Na de lezing:

3. Johann Bernhard Bach (1676 – 1749) - Chaconne in Bes groot

4. Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) - Triosonate in Es groot, BWV 525
(allegro)
adagio
allegro

Waar: Oude kerkje a/d Kortenhoefsedijk 168 Kortenhoef
Aanvang: 11.00 uur Entree: € 7,00 kinderen gratis www.osg-kortenhoef.nl