In de Zijlijn

Niet links, niet Rechts, maar Lokaal

Bij NRC Handelsblad zit op zaterdag een katern met opinie en debat. In dat katern wordt vandaag flink teruggeblikt op de verkiezingen van woensdag en de gevolgen voor de Haagse politici.

Bij het lezen van het artikel van Prof. Gerrit Voerman, historicus en chef van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen van de Rijksuniversiteit in Groningen, zat ik mij te verbazen. Voor hem bestaat lokale pollitiek kennelijk helemaal niet. Zo uit de Haagse stolp, die in dit geval in Groningen staat.

Prof. Voerman beziet de uitslagen van woensdag en trekt daar conclusies uit. Zo schrijft hij: “De uitslag van de gemeenteraadsverkiezingen van afgelopen woensdag is ook niet eenduidig. Zowel rechts radicaal als gematigd links hebben gewonnen.” Waarna een verhandeling volgt waarin alle landelijke partijen figureren, die leidt tot een voorspelling voor 9 juni.

Het begrip gemeentelijke politiek en lokale partijen komt in het hele stuk nergens voor. Alsof wij voor niets zijn gaan stemmen in de gemeente. Alsof hij er nog nooit van gehoord heeft. Rekening houdt hij er in ieder geval niet mee. Zijn betoog past daardoor totaal niet op wat er hier en op tientallen andere plaatsen in Nederland gebeurde. Kun je zeggen dat in Wijdemeren "zowel rechts radicaal als gematigd links hebben gewonnen"? Nee, volstrekt niet.

Lokaal

Wat gebeurde er wel in Wijdemeren? Vier landelijke partijen deden hier niet mee. De SP, de PVV, de CU en de SGP, waarbij vooral de PVV en de SP het beeld hier nog wel eens totaal overhoop hadden kunnen gooien. Maar dan nog, de landelijke partijen die hier wel meededen, verloren allemaal fors tot zeer fors, behalve D66 dat echter niet de winst wist te verzilveren die het Pechtold-effect leek te voorspellen.

Wat er hier wel gebeurde was iets wat op heel veel plaatsen in Nederland gebeurde, maar wat kennelijk aan de professor voorbij ging. De winst ging niet naar een andere landelijke partij, niet links, niet rechts, nee de winst ging lokaal.

Lokale onderwerpen

Het waren de gemeentelijke onderwerpen waarover de kiezer oordeelde. De invloed van Den Haag en de kabinetsval, waren in Wijdemeren niet zichtbaar aanwezig. DorpsBelangen haalde ruim 40% van de stemmen. Voor wie de kandidatenlijst van DB bekijkt is het glashelder dat DB-stemmers op 9 juni weer verspreid over het hele landelijke spectrum zullen gaan stemmen. Hoe die verdeling dan zal zijn is niet te voorspellen. Daarom is het artikel van de heer Voerman niet erg wetenschappelijk.

Gekozen Premier?

Nee, dan het artikel van Marc Chavannes in hetzelfde katern. Hij constateert dat Balkenende heeft verklaard wel lijsttrekker van het CDA te zijn, maar niet in de kamer te zullen gaan zitten. Een soort gekozen minister-president dus. Waar het CDA altijd zo tegen was. Ook Wouter Bos zal niet de kamer in gaan, Vorige keer beloofde hij de kiezer om zeker niet onder premier Balkenende te gaan dienen. Maar ziet, even later was hij toch vice-premier.

Marc Chavannes ziet in die houding een kans voor andere partijen. En dan volgt een alinea die zo over Wijdemeren zou kunnen gaan:

“Wie zich afvraagt hoe het toch komt dat zo veel mensen op woensdag (DorpsBelangen,) Beter voor Dordt, Burgerpartij Amersfoort, ONS Voorschoten, Leefbaar Rotterdam, Hart voor Urk en de PVV stemden, hoeft niet verder te zoeken. Volksvertegenwoordigers moeten bereid zijn bestuurlijke verantwoordelijkheid te dragen. Maar als zij alleen willen besturen en geen zin hebben te vertegenwoordigen, dan maken zij geen aanspraak op vertrouwen.”

Besturen op hoofdlijnen

In de afgelopen vier jaar heb ik regelmatig gehoord dat de beide DB’s een serieuze kwestie aan de orde stelden, die burgers direct zorgen baarden, waar burgers (mogelijk) onrecht werd aangedaan of waar (mogelijk) met twee maten werd gemeten. De coalitiepartijen en het college negeerden dat soort opmerkingen. Bovendien hinderden die vragen coalitie en college maar bij hun voortvarend en slagvaardig bestuur op hoofdlijnen leek het. (Hoe vaak hoorde ik niet “U moet niet zo in detail gaan, wij besturen op hoofdlijnen.”) De coalitiepartijen bestuurden, de DB's vertegenwoordigden leek het. Naar nu blijkt had de burger meer vertrouwen in de vertegenwoordigers, dan in de bestuurders.

Moet er dan niet bestuurd worden? Ja, natuurlijk, maar wel met respect voor de politieke tegenstander. En daar ontbrak het de afgelopen vier jaar vaak aan. Besturen betekent ook impopulaire besluiten nemen, maar wel goed uitleggen een een beetje compassie tonen met diegenen voor wie zo'n besluit niet leuk is. Ook daar ontbrak het vaak aan.

Laten we hopen dat de rollen nu niet omgedraaid worden, want met een DB met negen zetels ligt de arrogantie van de macht levensgroot op de loer. Blijf luisteren naar de opponenten en wees bereid om je op argumenten te laten overtuigen en wordt niet overmoedig. En stem niet tegen om het tegen stemmen. Blijf jezelf. Alleen dan kan een nieuwe aardverschuiving, in maart 2014, voorkomen worden.

Rik Jungmann

PS. Ik zat op een stembureau afgelopen woensdag. Er stapte een mevrouw naar binnen met een oproepkaart in de hand. “Ik wil SP stemmen!”: verklaarde zij. De voorzitter van het stembureau legde haar geduldig uit dat de SP niet mee deed. “OK, dan niet!” : riep zij, gooide haar oproepkaart kwaad op tafel en beende weg.