Twee Opinies

Gemeenschappelijke Regeling (GR)

Wat is een Gemeenschappelijke Regeling?

Stel u woont in een straat. U spreekt met uw buren af om samen u huizen te laten schilderen omdat dat goedkoper is. Dat bevalt zo goed, dat u met z'n allen een Stichting opricht om samen een tuinman te huren. Die wordt betaald uit de contributie die u allemaal betaalt. De Stichting loopt als een tierelier en besluit om tegenover uw huis een basketbalveldje aan te leggen. U vreest de overlast en wilt niet mee doen met dat laatste project van de Stichting. Dat is nou jammer. In de statuten van de Stichting staat dat het bestuur op eigen houtje projecten kan kiezen en laten uitvoeren en dat u moet betalen of u wilt of niet. U overlegt met uw huisgenoten, maar uiteindelijk kunt u niet anders dan ze vertellen dat u er niets over te zeggen heeft. De Stichting is een gemeenschappelijke regeling geworden, waaraan u mee moet doen of u het leuk vindt of niet.

Democratisch Gat

Wijdemeren maakt deel uit van talloze gemeenschappelijke regelingen. Op alle mogelijke gebieden. Zorg en jeugdzorg met Stichtse Vecht en Weesp, de GGD, de Regio Gooi en Vechtstreek, de GAD, het Plassenschap,de Veiligheidsregio (brandweer), etc., etc. Dat is mooi, maar er zijn ook nadelen, want besluiten worden genomen door het collectief en niet meer door de gemeenteraad. Vindt het raad dat de besluiten die de GR neemt goed zijn en in lijn liggen met de wensen die de raad zelf heeft, dan is er geen probleem. Er ontstaan wel problemen als het collectief iets besluit dat de raad niet wil en de rekening dan ook nog eens bij de raad neerlegt. De bestuurders van de GR worden niet direct gekozen, maar benoemd door de raden. Niet gekozen bestuurders die besluiten nemen die uw raad (wel gekozen) niet wil. Ziedaar het beruchte democratische gat

Buitenspel en Sluiproutes.

In de Wijdemeerse raad speelt zo'n discussie ook af en toe, zoals bij de investeringen voor een oefenterrein voor de veiligheidsregio. De raad deed onderzoek, sprak zich erover uit, maar had eigenlijk niets in de melk te brokkelen, want de gezamenlijke burgemeesters besluiten of het wel of niet door gaat en of de rekening wordt neergelegd in Wijdemeren. Soms gaan de problemen nog verder zoals in Zwijndrecht. Daar wilden de voltallige raad en het college dat er geen ouderbijdrage geheven wordt voor GGZ. Zij bevestigden dat met een motie. Het hielp niets. De meerderheid besloot dat het toch moest gebeuren. Gorinchem maakt deel uit van dezelfde GR. Daar bedacht het CDA een sluiproute voor de kinderbijdrage, vergelijkbaar met de Duitse tolheffing. De burger betaalt aan de GR, maar krijgt het geld terug van de eigen gemeente. Of het er echt van gekomen is weten wij niet.

Over dit onderwerp verschillen Co de Kloet en Rik Jungmann van mening.

Co de Kloet:

Een gemeenschappelijke regeling wordt ingesteld door de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten. Wie niet wil meedoen, doet dus niet mee. Zoals ’s-Graveland destijds bij het gewest Gooi en Vechtstreek. Democratischer kan het niet.

Het bestuur van de GR wordt gevormd door de wethouders van de deelnemende gemeenten en een besluit wordt met meerderheid van stemmen genomen. Niets aan de democratische hand dus. De wethouder koppelt terug aan de raad, die hem het mandaat heeft verleend om in de GR namens de gemeente op te treden en mee te beslissen. Maakt hij het al te dol dan kan de raad hem ontslaan.

Een raad, of raadsfractie kan het niet eens zijn met het genomen besluit. Nou, dat is dan jammer, maar er zijn mogelijkheden buiten het GR besluit om, iets afwijkends te doen, zie in dit geval Zwijndrecht, waar een fractie wil voorstellen, de ingenomen eigen bijdrage te compenseren. Slim gevonden. Maar het tast het systeem van de WGR niet aan. Je zou in sommige gevallen kunnen afspreken dat er unanimiteit moet zijn bij de besluitvorming ( zie Europa). In het door jou aan ons gezonden voorbeeld (Zwijndrecht en Grinchem) zou dat zo gek nog niet zijn.

Kortom: een gemeenschappelijke regeling is een probaat middel om gezamenlijk tot een bepaalde organisatie te komen. Tomingroep, GGD, afvalstoffendienst, uitvoering van de jeugdzorg, ik noem maar wat, in dat soort gevallen is samen beter dan alleen.

Een democratisch… kom, kom, er zijn zaken die minder democratisch tot stand komen. Opgelegde fusies bijvoorbeeld, praat maar eens met een paar Bussumers.

Groeten,

Co

Rik Jungmann:

Wij hadden het over gemeenschappelijke regelingen, waarvan Co, tot mijn verbazing een groot voorstander bleek te zijn.

Ik ben daar niet zo enthousiast over, als je kijkt naar de bestuurlijke spaghetti die de combinatie SWW en Gooi en Vechtstreek in Wijdemeren oplevert, om maar te zwijgen over de debatten voor de bühne over een oefencentrum voor de brandweer waar de gemeenteraden geen bal meer over te zeggen hebben.

Ik noemde twee artikelen in Binnenlands Bestuur van gemeenten die het democratische gat (of kan ik beter zeggen ‘lek’) proberen te dichten.

Dit zijn ze: Gorinchem en Zwijdndrecht.

In het tweede geval steekt de directeur van de serviceorganisatie van de GR ook nog eens de middelvinger op naar college en raad van Zwijndrecht. Hij zegt: "Ik voer gewoon uit wat ik moet van de wet. Ze kunnen op hun kop gaan staan.”

In die GR is Dordrecht de grootste deelnemer, dus Dordrecht bepaalt. Misschien kunnen Gorinchem en Zwijndrecht maar beter fuseren met Dordrecht, dan hebben ze wel via de raad invloed op de besluiten. Of uit de GR stappen, dan is de raad weer baas in eigen huis.

Groeten,

Rik

Update 18-4-2015, 15.55: In een Tweet merkte burgemeester Martijn Smit terecht op dat deelname aan sommige Gemeenschappelijke Regelingen wettelijk verplicht is. Als voorbeeld noemt hij de Veiligheidsregio. De tweede zin in het betoog van Co de Kloet: "Wie niet mee wil doen, doet dus niet mee." moet dus genuanceerd worden. Soms wel, soms niet.

's-Graveland en het Gewest

De opmerking van Co de Kloet over 's-Graveland en deelname aan het Gewest vraagt weillicht wat toelichting. Tot de herindeling op 1 januari 2002 was 's-Graveland geen lid van het Gewest Gooi en Vechtstreek. Aan sommige gewestelijke regelingen deed 's-Graveland wel mee, maar aan sommige ook niet. Dat was de provincie een doorn in het oog. Haarlem probeerde met tal van procedures die tot aan de Raad van State liepen (bron Hist. Kring 's-Graveland, artikel G&E 28-1-1989) om 's-Graveland te dwingen om volledig lid van het Gewest te worden. Die pogingen strandden keer op keer.
Waarom wilde 's-Graveland (met af en toe wethouder Co de Kloet) geen lid worden? Omdat de vuilnisophaal van de GAD duur was en 's-Graveland dat aanzienlijk goedkoper zelf elders inkocht. Ook woonruimteverdeling binnen het Gewest speelde een rol. Met de herindeling was het uit met de pret. Loosdrecht en Nederhorst waren lid en dus moest 's-Graveland wel.
Zie de geschiedenis van het Gewest.