In De Zijlijn

De gemeente heeft een Rekenkamer. Die Rekenkamer bestaat uit drie heren die in stilte op de achtergrond hun werk doen. Rekenen zou je denken. Maar nee, zij doen onderzoek en bekritiseren waar nodig, opbouwend, het gemeentebestuur en het ambtelijk apparaat.

Zo deden zij onlangs onderzoek naar de kwaliteit van raadsvoorstellen. Daarvoor interviewden zij enkele raadsleden, de gemeentesecretaris en de griffier. De fractie DorpsBelangen deed niet mee aan het onderzoek, wat opmerkelijk is voor veruit de grootste fractie in de raad. Waarom DB niet mee deed vermeldt het rapport niet. In het eindrapport over dat rekenkameronderzoek staan enkele opmerkelijke zaken.

Ere wie ere toekomt, Casper van den Broek, journalist van de Gooi en Eemlander diepte uitspraken van gemeentesecretaris Jan Visser op uit dat eindrapport die de wenkbrauwen enige centimeters doen optrekken. (Voldoende voor een flinke overstroming in de Wijdemeerse Polders leerden wij net van AGV, maar dat terzijde.)

Wat te denken van (citaat uit het rapport): "Volgens het hoofd van de ambtelijke organisatie ( de gemeentesecretaris) worden raadsvoorstellen voor de raad (raadsleden) geschreven. Er wordt van uitgegaan dat de raadsleden enige kennis van de materie hebben. Dat vergt enerzijds extra aandacht voor de begrijpelijkheid maar anderzijds is de wens zo kort mogelijk te zijn. Raadsvoorstellen behoeven volgens de gemeentesecretaris niet zodanig te worden geschreven dat ook niet-raadsleden ze kunnen begrijpen. Daarvoor dienen volgens hem namelijk de persberichten."

De burger moet het maar doen met een persbericht als de top van de Radingse ivoren toren tenminste besluit om een persbericht te doen uitgaan. Zo niet, dan blijft een bewust onleesbaar gehouden raadsvoorstel de enige bron waaruit een burger maar achtergrondkennis moet putten. Dat klinkt toch wel behoorlijk arrogant. Bovendien is het mes gezet in de afdeling communicatie, waardoor het aantal persberichten deze raadsperiode ongeveer gehalveerd is.

De Rekenkamer concludeert (weer een citaat): "Indien de stelling van de gemeentesecretaris juist is dat raadsvoorstellen voor niet-raadsleden niet duidelijk behoeven te zijn omdat persberichten daarvoor het geschikte instrument zijn roept dat in ieder geval de noodzaak op tot grotere inspanningen bij de opstelling van persberichten, maar waarschijnlijk ook de verplichting tot het uitbrengen van meer berichten. De vraag rijst daarom of een beperkte upgrading van raadsvoorstellen in de meeste gevallen niet effectiever en voordeliger is."

Wat over blijft van de door dit college bepleite openheid zijn dus raadsvoorstellen die onleesbaar zijn en een minimum aan persberichten om die raadsvoorstellen aan u en mij toe te lichten en uit te leggen. Voeg daarbij dat de agenda's van vergaderingen tegenwoordig ultrakort zijn en de conclusie kan niet anders zijn dan dat er onder vorige colleges eindeloos gepraat en gecommuniceerd werd over onbelangrijke zaken, of, en dat is nog erger, dat er onder het huidige college veel en veel meer achter de schermen besloten wordt dan in vorige raadsperiodes. Besluiten waar u en ik niets van horen of weten. Of het zou via Twitter moeten zijn waar een enkele Wijdemeerse bestuurder soms iets te openhartig is. Maar als Twitter leesbare raadsvoorstellen en persberichten gaat vervangen, dan moeten we maar stoppen met commissie- en raadsvergaderingen.

Het coalitieakkoord van deze coalitie opent in de eerste zin met (nog een letterlijk citaat):

Communicatie

"De communicatienota wordt actief opgepakt, waarbij de nadruk wordt gelegd op communicatie met de burger. Uitgangspunt is tijdige, heldere en feitelijke berichtgeving.
De gemeentelijke website zal actueel zijn en alle wettelijk noodzakelijke informatie bevatten."

Dat is nog eens andere koek dan een persbericht als het niet anders kan.

Er staan nog meer kritiekpunten in het rekenkamerrapport. We geven hieronder een door ons geplukt boeketje citaten, rijp en groen:

• Voor zover een fractie niet vertegenwoordigd zou zijn werd de fractievoorzitter uitgenodigd. Met uitzondering van de fractie Dorpsbelangen hebben alle fracties van de uitnodiging gebruik gemaakt.
• Uit het feit dat de raadsvoorstellen het laagst scoren voor alternatieven, effecten/gevolgen en noemen wetsbepalingen trekt de rekenkamercommissie de conclusie dat de raadsvoorstellen op deze punten sterk voor verbetering vatbaar zijn. (Het college reikt geen alternatieven aan en een analyse van de daarbij behorende gevolgen. red. WWK)
• Het komt voor dat pas ter vergadering een memo met nieuwe aanvullende informatie op het raadsvoorstel, door een wethouder onder de raadsleden wordt uitgereikt. Dit maakt een verantwoorde politieke beslissing moeilijk.
• Verspreid tussentijds geen nieuwe aanvullende informatie op het raadsvoorstel.
• De rekenkamercommissie vindt het opmerkelijk dat een lange termijnagenda bij het presidium blijft liggen waardoor deze bij de raad niet bekend is.
• De rol van de griffier bij de totstandkoming van raadsvoorstellen en bij de aanwijzing van de behandelende commissie en het tijdstip van behandeling is nihil. Het presidium van de raad speelt hier evenmin een rol.
• De rekenkamercommissie constateert dat buiten de ambtelijke lijn van schrijvende ambtenaar en zijn directe leidinggevende er kwaliteitscontrole van concrete raadsvoorstellen plaats vindt door de senior medewerker bestuur- en directieondersteuning en de gemeentesecretaris.. Op raadsniveau vindt er in het traject vóór de behandeling in een raadscommisie geen beoordeling van de besluitrijpheid van een raadsvoorstel plaats.
• Raadsvoorstellen met een lage kwaliteit leiden vaak tot langdurige en warrige discussies.

Als je dat allemaal op je laat inwerken, dan is er werk aan de winkel. Werk voor het college om inhoud te geven aan de eerste zin in het coalitieakkoord. En werk voor het ambtenarenapparaat om beter leesbare en niets verhullende raadsvoorstellen te schrijven.

Binnenkort bespreekt de raad het eindrapport van de rekenkamer.
Ik ben benieuwd waar het primaat zal blijken te liggen, bij de politiek of de ambtelijke organisatie.

Rik Jungmann