In de Zijlijn

You've got Mail!

Iedere dag rolt de electronische editie van Binnenlands Bestuur uit mijn inbox op mijn virtuele deurmat. Niet met een plof, maar met een vriendelijk tingeltje. You’ve got mail!
Soms staat daar iets in wat mijn aandacht trekt. Soms is dat iets wat mij na enkele dagen nog steeds in mijn hoofd blijft achtervolgen. Zo ook op vijf augustus. Ik moet er nog steeds aan denken. Tijd voor een Zijlijn. Waar ging dat over?

Iedere overheidsinstantie heeft de neiging om nogal wat geheim te houden. Ook Wijdemeren kan daar wat van. Zeker als men bang is dat het bekend worden van die geheimgehouden informatie een hoop gedoe gaat geven. En al helemaal als het gaat over iets wat niet helemaal zuiver op de graat is.
Vragen van lastige kamer- of raadsleden. Stukken in de pers. Telefoontjes van journalisten. Overuren van persvoorlichters, negatieve publiciteit en eventueel zelfs politieke afrekeningen.

Voorbeelden te over. Ik noem slechts een paar woordjes uit het recente verleden: Icesave, ABP, Hooijmaijers, DSB, Zalm, DNB, Europese Aanbesteding, OV, Noord-Zuid lijn, Waterschap, Primair, C2000, Betuwelijn, Bouwfraude, Q-Koorts, Gerda Verburg, Gezondheids Dienst voor Dieren, Jorritsma, Warmtepomp, Flevoland, SV ’s-Graveland, Neef, etc. U heeft er vast wel een paar herkend en er doemt waarschijnlijk meteen een beeld bij u op van dingen die niet helemaal pluis lijken te zijn. Of misschien wel volkomen pluis zijn, maar vanwege de geheimzinnigheid eromheen toch verdacht werden. Daar willen wij meer van weten. Toch?

WOB

In Nederland hebben wij de Wet Openbaarheid van Bestuur, de WOB. Als een burger, journalist of geen journalist, het naadje van de kous wil weten over een bepaalde zaak, dan staat het hem vrij om, met een beroep op de WOB, alle openbare stukken op te vragen die betrekking hebben op de zaak waar hij onderzoek naar doet. Die WOB is dus een groot goed en een wapen in de strijd van de onderzoeksjournalist. Al blijven de overheden geneigd om wel erg terughoudend om te gaan met een WOB-verzoek. Er blijkt toch plotseling meer geheim te zijn en dus niet afgegeven te kunnen worden, of niet alles wordt afgegeven. Maar toch, de WOB is goed voor de democratie.

Journalist Brenno de Winter wilde informatie van de VNG hebben over de stand van zaken van de invoering van Open Source software bij gemeenten. (Het onderwerp doet er niet toe, dus lees gerust verder. Het gaat in dit stuk over het principe.)

De VNG weigerde zijn WOB verzoek, want die vond dat de WOB niet sloeg op de VNG. Daarop deed De Winter zijn WOB-verzoek aan een aantal gemeenten. Tot zijn verbazing vroegen sommige gemeenten  hem geld voor het leveren van de gevraagde informatie. Daarop stapte De Winter naar de rechter, die hem in het gelijk stelde. Een gemeente mag geen geld vragen voor het uitvoeren van een WOB verzoek. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten, onder voorzitterschap van burgemeester Annemarie Jorritsma (hé, daar is ze weer…) van Almere, heeft nu alle gemeenten opgeroepen om toch geld te vragen voor een WOB-verzoek en in hoger beroep te gaan tegen dit vonnis.

Hoezo, rechterlijke uitspraak?

Waarom blijft dit verhaal in mijn hoofd spoken? Omdat ik het ongehoord vind dat de VNG gemeenten oproept om een rechterlijke uitspraak naast zich neer te leggen. En waarom? Om de geheimzinnigheid beter in stand te kunnen houden en wellicht ook nog om een extra inkomstenbron aan te boren. Dat is niet pluis! Net zo goed als ik het ongehoord vindt dat de VNG vindt dat zij niet onder de werkingssfeer van de WOB denken te vallen. Die VNG wordt toch met belastinggeld in leven gehouden mag ik aannnemen?

Nou dan! Natuurlijk geldt de WOB dan ook! Zelfs als hij juridisch niet zou gelden, dan gold hij nog ethisch. Dat ze dat bij de VNG nou toch niet snappen... Die Annemarie toch.