ingezonden bericht

Trouwen in een kerkgebouw

Mag je wel of niet trouwen in de kerk? Natuurlijk wel. Het gebeurt immers vaak genoeg dat je een stralend bruidspaar in de kerk ziet. Maar dan gaat het vaak om een kerkelijk huwelijk.

De vraag doet zich voor of je ook een "burgerlijk huwelijk" in de kerk moet kunnen sluiten. Die vraag was onderwerp van discussie in de raadscommissie Maatschappelijke Zaken van Wijdemeren van 25 september 2007. Daar werd het concept-collegebesluit Herziening Trouwlocaties behandeld. B&W hebben, gehoord de discussie, het papier teruggenomen om het aan te passen. De aangepaste versie zal in de commissievergadering van 20 november a.s. worden besproken.

Begin

Hoe is het begonnen? De Protestantse Gemeente in Nederhorst den Berg ontwikkelde een aantal jaar geleden het plan om het interieur van de Willibrordkerk terug te brengen in de oorspronkelijke staat. Men wilde daarnaast ook de kerk zijn plaats teruggeven in de (dorps)gemeenschap door het gebouw open te stellen voor allerlei bijeenkomsten. Daarom vroeg men aan de gemeente om de Willibrordkerk als mogelijke trouwlocatie aan te wijzen.

De oude regels van de gemeente stonden dit niet toe. Tijdens de onderhandelingen voor de raadsperiode 2006-2010 hebben de coalitiepartners CDA, PvdA, VVD en GroenLinks afgesproken om het aantal trouwlocaties in de gemeente uit te breiden en om sluiting van een huwelijk in een kerkgebouw mogelijk te maken.

Misvattingen

Over "trouwen in een kerk" bestaan nogal wat misverstanden, misvattingen en vooroordelen, die soms gebaseerd zijn op achterhaalde situaties en persoonlijke gevoelens. Wij willen - door het geven van een antwoord op veel gestelde vragen - een poging wagen de discussie te zuiveren van ruis op de lijn.

1. Moet de scheiding tussen kerk en staat niet worden gehandhaafd?

Over de scheiding van staat en kerk is geen verschil van mening. Die blijft natuurlijk gehandhaafd. Dat kan ook niet anders. De scheiding tussen kerk en staat is in 1795 in Nederland door de Fransen ingevoerd. Doel was dat kerkelijke en staatkundige macht niet meer in dezelfde handen waren en geen beslissende invloed op elkaar konden uitoefenen (tot die tijd was er sprake van staatgodsdienst). Het ging toen vooral om inmenging van de staat in de kerk.

Sommigen denken dat er met scheiding van staat en kerk bedoeld wordt dat je überhaupt in kerkgebouwen geen burgerlijke huwelijk mag sluiten. Dat is onzin. Wij willen erop wijzen dat protestanten hun kerkgebouw beschouwen als een ruimte met vier muren en een dak erop, waarin zij gewoon zijn 's zondags hun erediensten te houden. Een kerkgebouw is helemaal niet "heilig", maar een gebouw als ieder ander gebouw. Dat betekent ook dat het onterecht is als je een huwelijkssluiting wel zou willen laten plaatsvinden in een kerk die geen kerkelijke functie meer heeft, maar niet als er in de kerk nog wèl kerkdiensten plaatsvinden. De Willibrordkerk is gewoon een ruimte waarin ook andere dingen gebeuren, zoals dat mooie concert dat daar onlangs gegeven is.

2. Moet de gemeente toestaan dat kerken discrimineren en bepaalde huwelijken niet willen toelaten en/of bepaalde personen de toegang willen ontzeggen?

Nee, uiteraard niet. De gemeente moet er absoluut zeker van zijn dat in een (kerk)gebouw alle trouwplechtigheden mogelijk zijn. Dat gebeurt door te eisen dat geen bruidsparen worden geweerd en dat het gebouw gedurende de trouwplechtigheid openbaar toegankelijk is. De Willibrordkerk heeft overigens al zo'n tien jaar als beleid dat een paar dat om inzegening van het huwelijk vraagt, niet wordt geweigerd.

3. Als de gemeente de Willibrordkerk aanwijst, waar moeten dan trouwlustigen heen die in Nederhorst den Berg willen trouwen, maar persé niet in de Willibrordkerk?

Momenteel is er geen enkele trouwlocatie in Nederhorst den Berg, dus is elke uitbreiding welkom. Maar mensen hoeven helemaal niet te trouwen in een kerkgebouw. Het bruidspaar heeft de vrijheid om voor een andere locatie te kiezen, al zal dat meestal wel duurder zijn omdat er gecontroleerd moet worden of die plek wel aan alle eisen voldoet.

4. Moet de gemeente niet zorgen dat de burgerlijke huwelijkssluiting en de kerkelijke huwelijkssluiting gescheiden blijven?

Dat spreekt voor zich, maar dat geldt voor alle locaties en hoeft niet apart genoemd te worden. Dit is namelijk al geregeld in het Burgerlijk Wetboek (artikel 68): "Geen godsdienstige plechtigheden zullen mogen plaats hebben, voordat de partijen aan de bediener van de eredienst zullen hebben doen blijken, dat het huwelijk ten overstaan van de ambtenaar van de burgerlijke stand is voltrokken" en in het Wetboek van Strafrecht (artikel 449) is een strafmaat opgenomen. In de praktijk betekent dit dat voordat het kerkelijk huwelijk plaatsvindt het trouwboekje moet worden getoond. Eerst het één, dan het ander. Overigens is alleen het burgerlijk huwelijk rechtsgeldig.

5. De gemeente kan toch een kerk niet als "gemeentehuis" aanwijzen?

Wie dat zegt, geeft een emotionele lading aan het wettelijke begrip "huis der gemeente". Dat is de naam van het stempel dat de overheid geeft aan de ruimte waar de feitelijke huwelijkssluiting plaatsvindt. Dat "huis der gemeente" kan een kasteel zijn, een molen, een museum of wat dan ook. Het gaat dus om niet meer of minder dan de goedkeuring die de gemeente afgeeft voor een trouwlocatie die aan alle gestelde voorwaarden voldoet.

6. De gemeente Loenen heeft de kerken in Loenen gevraagd of zij als trouwlocatie willen dienen. Moet Wijdemeren dat ook niet doen?

Dat hoeft niet. Niet elk kerkgebouw hoeft een trouwlocatie te worden. Dat hangt af van de eigenaar van het kerkgebouw, het kerkbestuur. Een aantal kerkbesturen zullen dat niet willen. Overigens zijn in Nederland heel veel gemeenten die één of meer kerkgebouwen hebben aangewezen als trouwlocatie. Het geeft wel aan dat het kennelijk in veel gemeenten geen probleem is.

Geschikt

Er zijn uiteraard meer invalshoeken. Daar willen wij echter hier niet op ingaan. Het gaat ons hier uitsluitend om kerkgebouwen (zoals de Wilibrordkerk) waarvoor toestemming gevraagd wordt om als trouwlocatie te dienen. Wel vinden wij dat de gemeente niet alle voorgestelde trouwlocaties zou moeten accepteren. Het reuzenrad op de kermis is bijvoorbeeld duidelijk ongeschikt. Waar de grens ligt, moet zorgvuldig worden vastgesteld.

Wij vinden, kort gezegd, dat de gemeente een lijst moet hebben met een aantal goedgekeurde trouwlocaties zoals Sypesteyn, Eikenrode, de Ankeveense molen en de Willibrordkerk, en dat het daarnaast mogelijk moet zijn ook op andere plaatsen te trouwen, als die plaatsen voldoen aan de eisen van brandveiligheid, toegankelijkheid en dergelijke.

Kees Bosdijk, gemeenteraadslid en lid van de Protestantse Gemeente Nederhorst den Berg
Jan van den Broeck, gemeenteraadslid en lid van de Nederlands Hervormde Gemeente in 's-Graveland
Betske van Henten-Meijer, gemeenteraadslid en lid van de Nederlands Gereformeerde Kerk in Oud-Loosdrecht
Rieks Karssemeijer, gemeenteraadslid en lid van de Gereformeerde Kerk Nieuw-Loosdrecht
Hetty Kastelein-Beaujon, gemeenteraadslid en lid van de Nederlands Hervormde Gemeente in Oud-Loosdrecht
Esther Luijer, gemeenteraadslid en lid van de Nederlands Hervormde Gemeente in Kortenhoef
Ben Steenvoorden, gemeenteraadslid en lid van de Rooms Katholieke parochie Kortenhoef
Herman Veldhuisen, gemeenteraadslid en lid van de Protestantse Gemeente Nederhorst den Berg