Uit de Volkskrant, september 2003

Rookwolken boven Kortenhoef

Met het oog op het tiende Nederlands Kampioenschap Palingroken in het Noord-Hollandse Kortenhoef, georganiseerd door de Vechtplassen Palingrook Commissie ( VPC ), gaat de UK 4 van schipper Aalt Klaassen op vrijdag 5 september 2003 een laatste maal het water van het IJsselmeer op. Uit de fuiken moet de rest van de partij van achthonderd palingen komen waarop de honderd deelnemers - één uit Amerika - de dag erop hun krachten gaan beproeven.

Voor een zo eerlijke mogelijke beoordeling is de te roken wedstrijdvis (het gaat om schieraal, paairijpe aal) idealiter afkomstig uit dezelfde partij, in elk geval uit dezelfde wateren. Dat wordt moeilijker naarmate hun aantal verder terugloopt. Elke roker krijgt acht palingen. Na het zouten en roken gaan er drie ter beoordeling naar de jury. De overige worden verkocht voor een goed doel.

Een Sioux die op de grote dag in het polderland bij Kortenhoef verzeild weet te raken, zal vanuit de verte vol onbegrip de lucht boven de dijk afspeuren: pure wartaal. De rookslierten stijgen op uit de meest uiteenlopende rookovens en -kasten. Veel huisvlijt: de paling hangt aan spiesen in zelfgetimmerde kisten; in houten tonnen met deksels of afgedekt op de traditionele manier met natte jutezakken; in oliedrums, nooit gebruikt door de industrie, wel met opdruk Shell, Mobil, Valvoline of Kroon Oil. In kant-en-klare rookovens van Nederlands fabrikaat ('showroom te Zwanenburg'); in een metalen vat met daarop een houten kist; in een exemplaar met transparante bovenbouw; in een aangepaste verwarmingsketel; in een dubbelwandig monster waarmee je ook bij strenge vorst buiten kunt roken. Een enkeling varieert met zalm, poon of tongetjes.

Klederdrachten en verkleed volk achter de kramen, meedingend naar de 'presentatieprijs' waarbij een hoge mate van ambachtelijkheid extra punten oplevert. Een folder maakt reclame voor kamperen bij de palingboer in Loozen, gemeente Hardenberg. Ook een paar regionale kampioenen dingen in Kortenhoef - 'als enige officiëel erkend door het Nederlands Visbureau' - mee naar de landstitel: de Zeeuw A. Jumelet, die in juni in Kerkwerve zegevierde in een deelnemersveld van zeventien, en J. de Haan uit Parrega, die in Tjalleberd drieëntachtig andere Friezen achter zich liet en ook present is tijdens de Harlinger visserijdagen. Daar is de moeilijkheidsgraad hoger, de roker mag geen thermometer raadplegen. 'Dan rook je op gevoel, door je vlakke hand af en toe even tegen de wand van de oven te houden.'

Geen spoor van de vijftien dierenwelzijnsorganisaties die zich een aantal jaren opwonden over wat zij zagen als wreedheid. De paling komt in een zoutbad te liggen dat de slijmlaag aantast. Niet in alle gevallen is de dood ingetreden wanneer de vis wordt gevild. De organisaties zijn voorstander van een meer afdoende methode: elektrocutie. Een VPC -lid: 'We hebben een gesprek met ze gehad, maar wel aangevoerd dat het evenement wettelijk is toegestaan en dat we vonden dat ze ons feestje niet moesten verstoren. Ze hebben van ons een eigen stand gekregen op de dijk, daarna hebben we niets meer van hen gehoord.'

Aan het eind van het evenement neemt L. van Staveren uit Kampen de wisseltrofee in ontvangst. Zijn paling, zo oordeelt de jury onder voorzitterschap van ex-burgemeester Wim Kozijn van 's-Graveland, 'is prachtig qua kleur, het zoutgehalte was goed, de smaak voortreffelijk'.

Adriaan de Boer