Wijdemeren, 7 januari 2006

In zijn nieuwjaarstoespraak heeft commissaris van de Koningin van Noord-Holland, Harry Borghouts, verklaard dat gemeenten kleiner dan 30.000 inwoners moeten fuseren.

Harry Borghouts stelde in zijn nieuwjaarstoespraak dat gemeenten met minder dan 30.000 inwoners te klein zijn om zelfstandig te blijven. In onze regio gaat het daarbij om Blaricum, Muiden, Laren, Naarden, Wijdemeren en Weesp in Noord-Holland. Ook geldt dat voor Loenen, Eemnes, Bunschoten en Baarn in Utrecht.

Commissaris van de Koningin van Noord-Holland, Harry Borghouts.

Volgens Borghouts kunnen gemeenten met een onvoldoende omvang slechts functioneren als er samengewerkt wordt met andere gemeenten, hetgeen afbreuk doet aan de democratische controle. Ook kan het te kleine ambtenarenapparaat de decentralisatie van wetgeving uit Den Haag niet aan. Tenslotte is een kleine gemeente minder aantrekkelijk om voor te werken, wat problemen geeft op de arbeidsmarkt.

Borghouts wil dat het volgende regeerakkoord de provincies verantwoordelijk maakt voor herindelingen. Nu ligt die verantwoordelijkheid in Den Haag. Ook wil hij dat de provincie Noord-Holland zich anders opstelt inzake herindelingen. Tot nu toe was die opstelling passief. Een herindeling moest van onderop komen (zoals Wijdemeren). Borghouts wil dat de provincie actief met herindelingen aan de gang moet.

Rollen Omgedraaid

Tien jaar geleden woedde er ook een heftige herindelingsdiscussie. Toen was het de provincie Utrecht die daar enthousiast mee aan de gang ging. Op tal van plaatsen in Utrecht werd de discussie gevoerd. Noord Holland moest weinig van het debat hebben en stelde zich passief op. Nu lijken de rollen omgedraaid. Vanuit Utrecht heerst er radiostilte, terwijl Haarlem de trom roert.

Onder leiding van de toenmalige staatssecretaris Van de Vondervoort, werd gesteld dat een gemeente minimaal 18.000 inwoners moest hebben om goed te kunnen functioneren. Met de herindeling van Wijdemeren werd hier door de bestuurders gedacht dat een debat over nieuwe fusies de komende vijfentwintig jaar van de baan zou zijn. Dat werd toen mede gebaseerd op het aantal inwoners (23.000) van Wijdemeren, dat ruim boven de 18.000 ligt. Omdat Borghouts de lat nu bij 30.000 legt wordt Wijdemeren toch weer meegezogen in een hernieuwde herindelingsdiscussie.

Overigens vindt Borghouts dat gemeenten niet groter moeten worden dan 75.000. Daarmee is een fusie met Hilversum minder waarschijnlijk.

Oude argumenten

De argumenten die Borghouts noemt voor herindeling zijn exact dezelfde die tien jaar geleden ook gebruikt werden. Te geringe schaalgrootte, te klein ambtenarenapparaat, te weinig specialisatie, niet opgewassen tegen decentralisatie, te weinig kwaliteit vanwege lagere betaling, etc. Door de toenmalige staatssecretaris werd daar midden jaren negentig een argument bij gevoegd dat nu niet speelt. Zij wilde centrumgemeenten meer armslag, ruimte en belastingopbrengsten voor hun centrumtaak geven.

Burgemeester Don Bijl en CdK Harry Borghouts in Het Wapen van 's-Graveland.

Nadat indertijd de piketpalen voor de herindeling van Wijdemeren gezet waren, begon de strijd tussen Utrecht en Noord Holland. Beide provincies wilden Wijdemeren binnen hun grenzen. Dat is na te lezen in het dossier herindeling. Tijdens een werkbezoek aan Wijdemeren op 27 augustus 2003 refereerde Borghouts nog aan die bestuurlijke ruzie toen hij glimlachend zei: "Ik zie de heer Staal (CdK Utrecht, red.)) morgen en ik zal hem vertellen dat het goed met Loosdrecht gaat!"