ingezonden bericht

De startmotor van ‘Kunst aan de Dijk’

Bij het overlijden van
FRANS SLUIJTER (1932-2017)

Met weemoed en droefheid, maar ook met de allermooiste herinneringen aan de beginjaren, nemen de oud- bestuursleden van de stichting ‘Kunst aan de Dijk’ afscheid van hun voorzitter.

Met de inmiddels ook overleden Kortenhoefse kunstenaars Flip Hamers en Barend van Voorden vormde hij de artistieke kern van de in 1981 opgerichte stichting, die met de eerste tentoonstelling ‘Kunst aan de Dijk’ meteen geschiedenis schreef. Want tot op de dag van vandaag groeit en bloeit de stichting die in en om het Oude Kerkje aan de Kortenhoefsedijk haar culturele hart heeft.

V.l.n.r. Mieke de Groen, Barend van Voorden en Frans Sluijter.

Met een tomeloze energie wisten deze ‘grote drie’ in korte tijd een prachtige tentoonstelling van Kortenhoefse meesters uit de 19de en 20ste eeuw samen te stellen uit voornamelijk Kortenhoefs,  particulier bezit. Frans Sluijter, die in Amsterdam de artistieke mede-directeur was van een reclamebureau, verzorgde de catalogus, toen nog een eenvoudig drukwerkje, handgebonden en met simpele zwart-wit afbeeldingen. Flip Hamers ontwierp het logo voor de stichting: de schilder in een bootje met het kerktorentje op de achtergrond. Barend van Voorden was verantwoordelijk voor de artistieke selectie en vormde samen met Flip en Frans de ‘hangcommissie’.

Al spoedig breidden de activiteiten zich uit, naar de muziek en de literatuur. Maandelijks een prachtig concert door gerenommeerde musici (o.a. Emmy Verhey en Isabelle van Keulen), literaire avonden door schrijvers en zelfs bescheiden toneelopvoeringen (‘De martelgang van een dikzak’ door Jules Croiset) en elke zomer minstens één tentoonstelling in het Oude Kerkje. Met een hele ploeg vrijwilligers, die overigens de grootste schik hadden want er gebeurde altijd van alles, werd op de zaterdagavond de kerk leeg gemaakt (alle stoelen op de zolder), de fris geschilderde, zware schotten neergezet waartegen de schilderijen kwamen te hangen, soms de consistoriekamer als mini-videoruimte ingericht (voor een film over Godfried Bomans), de kaartjes voor de tentoonstelling én de vaartochten door het plassengebied verkocht en de boekentafel ingericht, waarachter jarenlang Pieternel van Grieken met haar onnavolgbare charme de bezoekers tot een aankoop trachtte te verleiden. En na afloop van de tentoonstelling: alles weer opruimen, de schilderijen weer inpakken, in de vrachtauto en terug naar musea en particulieren. Toen de tentoonstelling twee weken ging duren, moest het hele karwei nog een keer extra worden gedaan, want op de tussenliggende zondag moest het kerkje weer in originele staat teruggebracht zijn voor de zondagsdiensten. En dan ook nog hopen dat een sterfgeval niet zorgde voor nóg een afbraak en opbouw.
De  zestig schilderijen moesten in het tussenliggende weekend in het beveiligde huis van Frans Sluijter opgeslagen worden, want de verzekering eiste alarm. En door de weeks: een slaapwacht bij de schilderijen in het kerkje. Menig vrijwilliger heeft daar zijn matrasje uitgerold onder een mooi doek van Gabriël, Ritsema, Willink en Jan Sluijters. ¹)

Van heinde en verre kwamen de in kunst geïnteresseerden toegestroomd. Men maakte er een dagje Kortenhoef van, want de boottocht onder leiding va Natuurmonumenten en het terras van (toen nog) ‘Het Rechthuis’ maakten het uitje compleet. Prachtige tentoonstellingen volgden: met klinkende namen als Breitner, Gabriël, Jan Sluijters, Isaac Israëls, Vlaamse Expressionisten, Amsterdamse Joffers, de Magisch Realisten, de Bergense School en ga zo maar door. Het was nog de tijd dat de stichting ruimhartig kon lenen van musea. Ik herinner me nog dat Flip Hamers een groot schilderij bij het Stedelijk Museum in Amsterdam ging ophalen met zijn kleine Citroën Visa. Hij reed met een opwaaiende plaid eromheen over de A2 naar Kortenhoef, zijn arm uit het raam, het schilderij vasthoudend dat op zijn imperiaal lag.

Ook memorabel was de indrukwekkende tentoonstelling van heel grote, oude scheepsmodellen, die Harry Munnig Schmidt (tandarts en aan het Moleneind wonend) tijdens zijn leven minutieus nagebouwd had. Met grote luchtgeveerde vrachtauto’s werden de metersgrote modellen vanuit een landhuis aan de Vecht en van het Scheepvaartmuseum naar Kortenhoef gebracht. Bezoekers gingen uren op een stoel ervóór zitten om alle details (van kapiteinshutten met gouden beelden ernaast tot al het zeil- en touwwerk) te bekijken. Nooit vergeten de vrijwilligers van toen dat ze door de maker van die prachtige schepen na afloop van de expositie werden uitgenodigd op het landgoed en gefêteerd werden met een prachtig diner bij kaarslicht.
 
En het was Frans Sluijters verdienste dat er elk jaar een steeds mooiere catalogus (later geheel in kleur) bij elk evenement verscheen. Secuur was hij op het uitzoeken van het papier, de omslag, het lettertype en ga zo maar door. De bestuursvergaderingen bij een van de leden thuis waren een feestje. Nadat de zaken besproken waren, kwam er een lekker flesje op tafel, kwam er muziek en werd er geklonken op het succes van de komende tentoonstelling.

Met een nostalgische blik kunnen wij, de oud-bestuursleden van vroeger, met veel plezier terugkijken op alles wat we toen in grote saamhorigheid opbouwden. Dat dat ook van overheidswege gezien werd, merkten we met de toekenning van de Prins Bernhard Cultuurprijs, toen het voltallige bestuur in het zonnetje werd gezet.
Het waren mooie tijden, in goede harmonie. Alles werd gedaan ‘om niet’. Kinderen en eigen bedrijf werden ingeschakeld om alles (ook financieel) voor elkaar te krijgen. Leerzame tijden ook. We hebben kunstenaars leren kennen die nu alweer jarenlang dood zijn, maar die we nog vóór ons zien in en om het kerkje: Pyke Koch, de magisch-realist, de bloemen- en stillevenschilder Kees Verwey (die dagelijks met een taxi uit Haarlem kwam en een borreltje haalde bij Barend van Voorden), de dochters van Bernard van Beek, de zoon en schoondochter van Jan Sluijters, de nicht van Breitner.
Où sont les neiges d’antan…?

Met het overlijden van Frans Sluijter is het pioniersdagboek van ‘Kunst aan de Dijk’ afgesloten. Met het huidige bestuur en een nieuwe groep bezoekers wordt weer een nieuw hoofdstuk aan de artistieke geschiedenis van Kortenhoef toegevoegd. Zo wordt het verhaal van ‘Kunst aan de Dijk’ steeds mooier en groter…..

Namens de oud-bestuurders van ‘Kunst aan de Dijk’:

Carole Denninger (secretaris en voorzitter 1983-1993)