De brandweer wil voor veertien miljoen euro een brandweercentrum op Crailo. Negen burgemeesters willen dat ook. De raad ziet er niets in, maar gaat er niet over.

Zelden werd het democratische gat, of eigenlijk in dit geval het democratische ravijn, zo duidelijk zichtbaar als tijdens de behandeling van het voorstel van de veiligheidsregio om voor veertien miljoen euro een commercieel te exploiteren brandweeroefencentrum op Crailo te bouwen. Het bestuur van de veiligheidsregio wordt gevormd door de negen burgemeesters van de regiogemeenten. Die besluiten samen.

Democratisch Gat

Men spreekt van een democratisch gat bij samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, zoals de veiligheidsregio, het gewest (regio), en de SWW samenwerking. In die samenwerkingsverbanden worden besluiten genomen waarover alle raden samen zouden moet gaan. In de praktijk worden bestuurders afgevaardigd naar het bestuur van zo'n samenwerkingsverband. Dat bestuur neemt dan een meerderheidsbesluit. In de praktijk hebben de raden en colleges van de deelnemende gemeenten dan het nakijken als hun eigen gemeente tegen het genomen besluit is. De democratische controle van de raad werkt dan niet meer, met als gevolg dat hun gemeente wel verplicht is om mee te doen en te betalen. Het democratische gat. De betreffende wethouder of burgemeester verklaart in zo'n geval dat hij de gevoelens van zijn raad kent, maar dat de meerderheid nu eenmaal helaas besloten heeft en dat zijn gemeente er zich niet aan kan onttrekken, ook al stemt de raad tegen.

Presentatie Vuijk/Van Enk

Martin Vuijk (VVD) en Dik van Enk (CDA) sloegen de handen ineen en doken in de plannen van de regionale brandweer om het prestigieuze oefencentrum te realiseren. Daar werden zij niet vrolijk van, hetgeen door Martin Vuijk in een presentatie aan de commissie glashelder verwoord werd. Bij de aanvang van zijn presentatie vroeg Martin Vijk (VVD) of het nog wel zin had om over het onderwerp te spreken, omdat het voorstel al 20 maanden oud was, maar nu pas behandeld werd. Hij vermoedde dat er wellicht al besluitvorming had plaatsgevonden in het oog van dit democratische gat, het bestuur van de veiligheidsregio.

Grondspeculatie en risico

In zijn presentatie wees hij op de risico's die Wijdemeren loopt door deelname aan dit project. (Van de veertien miljoen euro zijn vier ton voor rekening van Wijdemeren.) Zo zijn er veel meer commerciële oefenlocaties voor de brandweer, die allen een marginaal bestaan leiden op een moeilijke markt. Mocht het centrum failliet gaan, dan is dat risico voor alle deelnemende gemeenten. Argumenten als werkgelegenheid en reistijd snijden geen hout volgens de beide raadsleden. De rol van de provincie is die van speculant. De grond voor het oefencentrum is indertijd gekocht voor € 75 per m2. Nu wil de provincie er € 147 per m2 voor hebben van de veiligheidsregio. In Flevoland, twintig kilometer verderop kost de grond de helft. Vuijk en Van Enk vinden het gepresenteerde businessplan te amateuristisch en onder de maat om er 14 miljoen euro op uit te geven. Ook vinden zij dat de scheiding tussen de commerciële en publieke taken onduidelijk is. In de zomermaanden zal het oefencentrum nul euro omzet draaien, zo voorspellen de beide raadsleden. Om kort te gaan, VVD en CDA zien niets in de plannen van de veiligheidsregio en de overige fracties zitten vol met twijfels en vragen.

U betaalt, wij bepalen

Portefeuillehouder burgemeester Martijn Smit sprak zijn waardering uit voor het vele werk dat door Martin Vuijk en Dik van Enk is verzet. Hij droeg aan dat het businessplan werd goedgekeurd door De Loitte en een andere instantie. Ook Bussum onderzocht het plan. Tegenover de kosten van een centrum op Crailo zette hij de kosten van elders oefenen, te weten € 530.000 per jaar.
De belangwekkendste uitspraak van de burgemeester was: "Het is de verantwoordelijkheid van het bestuur van de veiligheidsregio. Dit is het democratische gat. U betaalt, maar u bepaalt niet, dat doen de burgemeesters. Het college heeft nog geen besluit genomen. Wij willen eerst het oordeel van de raad horen. De presentatie van de veiligheidsregio was niet sterk. Er komt nog een keer een verhaal over het businessplan." Burgemeester Martijn Smit stelde voor de Martin Vuijk (VVD) en Dik van Enk (CDA) nog eens gaan praten met de veiligheidsregio.

Point of No Return?

Joost Boermans (D66) wilde weten of er inmiddels al een point of no return was gepasseerd, omdat de burgemeester verklaarde dat de raad er niet over gaat. Dik van Enk (CDA) vroeg: "Wat hebben wij nog te vertellen? We moeten echt meer weten!" Jan Willem Nienhuis (CDA): "We blijven kritisch."
Burgemeester Martijn Smit liet weten dat er nog geen point of no return gepasseerd is. Hij opende nog even een vergezicht op het democratische gat: "Als uw raad besluit dat u tegen het plan bent, dan verdedig ik dat in het bestuur. Maar als de andere acht burgemeesters voor het plan zijn, dan heeft u verloren en gaat het door."