Apparaten (Oud 8)

Cor Koster uit Nederhorst den Berg schrijft over oude mensen en dingen die voorbijgaan. Deze keer over apparaten.

Apparaten

Vorige week, in de supermarkt, vroeg een oudere dame mij of ik wist hoe het kopieerapparaat werkte. Er stond wel hoe je een kopie moest maken, maar ze had niet de goede bril bij zich. Haar vraag bepaalde me bij het nut en de noodzaak van hulpmiddelen als bril en gehoorapparaat. Zonder die dingen kun je als oudere vaak niets meer. En zelfs mèt die dingen lukt het soms niet.

In dezelfde week was ik op bezoek bij een dame van in de negentig. Ze voelde zich eenzaam en had - heel dapper van haar - gewoon een ouderenbond gebeld: “Doen jullie aan bezoekjes?” Zo’n telefoontje is vast niet makkelijk. Het was vakantietijd en het verzoek belandde bij mij.

't Was een aardige mevrouw. Groot, goed gekleed, met een verzorgd uiterlijk. Echt een dame. Bij een kopje thee vertelde ze me een beetje over haar leven, over wat ze gedaan had, waar ze allemaal geweest was. Het verbaast me elke keer weer om te horen hoe ondernemend sommige mensen waren, vroeger.

Vergrotingsapparaat

Nu ze zo oud was, had ze twee problemen: haar gehoor en haar gezicht. Horen ging nog wel, als je tenminste dichtbij zat en duidelijk en vooral langzaam sprak, maar het zien was heel slecht geworden. “Mevrouw, we kunnen er niets meer aan doen”, hadden ze gezegd in de oogheelkundige kliniek van het ziekenhuis.

Ze had een vergrotingsapparaat waarmee ze een tekst zó kon vergroten dat hij leesbaar werd. “Maar hij werkt niet. Ik kàn er niets mee...” Toen ik het apparaat bekeek, bleek het op alle mogelijke manieren instelbaar te zijn. Je kon alles eindeloos vergroten als je maar op de PLUS van het bijgeleverde apparaatje drukte en de tekst goed onder de camera legde. “Oh,” zei ze. “Nu zie ik tenminste een paar woorden. Niemand heeft me dit ooit verteld!”

Andere apparaten vormden ook een probleem. Ze kon nauwelijks zien wat er op de tv was,  “en trouwens, de mensen praten allemaal zo snel”. De radio-CD speler werkte alleen met een afstandsbediening met miniscule knopjes waar ook ik, met een goeie bril, moeite mee had. Zíj kreeg er zelfs geen geluid uit.

Achter de eigen voordeur

Daar zit ze dan, deze dame, in haar eentje, in een appartement in ons eigen Wijdemeren. Een boeiende vrouw. Maar... ze ziet haast nooit iemand want haar vroegere kennissen zijn overleden en kinderen heeft ze niet. En haar buren - ook oud - sluiten zich op achter hun eigen voordeur; net als zij trouwens. Een dame die veel te vertellen heeft en die ook bereid is om naar anderen te luisteren. Een krant of boek lezen kan ze niet meer; tv en radio zijn buiten haar bereik. Haar dagen zijn lang, héél erg lang.

De ouderenbonden of andere organisaties kunnen soms wat doen: een bezoekje afleggen, een bloemetje brengen. Maar er moet méér zijn wat we kunnen doen. Toch? Of is het echt zo dat we in een maatschappij leven waar de zorg voor de medemens voornamelijk gaat via het ambtelijke Wmo-loket?

Cor Koster
Nederhorst den Berg