Oud (11): Kennis

Kennis

Cor Koster uit Nederhorst den Berg schrijft over oude mensen en dingen die voorbijgaan. Deze keer over kennis.

Vroeger wist je hoe dingen werkten. Neem nou vliegtuigen. Alle jongens van mijn generatie lazen over dubbeldekkers en Dakotas, en over jachtvliegtuigen met mitrailleurs die door draaiende propellors heen konden schieten. Man man man wat een uitvinding! Je snapte ook precies hoe dat vliegen werkte, met dat hoogteroer en die rolroeren. Je zag als het ware de kabels die het werk moesten doen: als je de stuurknuppel naar je toehaalde, trok een kabel een stel flappen op waardoor je omhoogging. Heel inzichtelijk allemaal.

Toen kwam fly-by-wire en werden die kabels ‘wires’ die in plaats van te bewegen electrische signalen doorgaven. Het directe verband tussen oorzaak en gevolg was weg. Geen enkele jongen begrijpt tegenwoordig meer hoe een vliegtuig werkt, althans niet zoals wíj dat begrepen. Het is te complex geworden.

Dat geldt voor meer zaken. De huidige economische crisis is voornamelijk veroorzaakt door financiële specialisten, bankiers, die producten kochten en verkochten zonder te weten wat het precies waren: rentederivaten,  subprime mortgages,  CDO's enz. Er waren weliswaar toezichthouders maar die begrepen het ook niet.

Elders gebeuren vergelijkbare dingen. Automatiseringsprojecten bij de overheid gaan merendeels fout omdat IT-bedrijven net als banken technisch te complexe producten maken, voor overheden die er de ballen verstand van hebben. Steeds weer lees je in de krant over wat er allemaal misgaat door gebrek aan benodigde kennis. Als je in Google intikt "kennis ontbreekt" krijg je 52,500 treffers.

Ik heb de stellige indruk dat wij, de oudere generaties, meer begrepen en onze zaakjes beter voor elkaar hadden dan de mensen die nu alles voor ons zouden moeten regelen.  Onze opvolgers - de huidige dertigers en veertigers en vijftigers - hebben sommige zaken zo ingewikkeld gemaakt dat vrijwel niemand het meer kan volgen, ook zij zelf niet. Ze spelen, net als de tovenaarsleerling in de ballade van Goethe, met krachten die ze niet beheersen.  Doodeng.