ingezonden brief

BING-onderzoek laat vragen open

Ruim 50.000 euro kostte het integriteitsonderzoek van BING, het Bureau Integriteit Nederlandse Gemeenten. Als je alle ambtelijke tijd meerekent zullen de kosten nog veel hoger zijn. Was het dat waard? Ja en nee.

Ja, want de waarheid moet boven tafel komen als het gaat om mogelijke onregelmatigheden door of namens de gemeente. Maar tegelijkertijd nee, want het neemt het gevoel niet weg dat de onderzoekers er niet in geslaagd zijn hun vingers te krijgen achter wat er nu echt gebeurd is. Deels komt dat overigens door een paar simpele psychologische verschijnselen, waarover hieronder meer. Ook is het jammer dat BING over sommige zaken geen oordeel velt, zoals over de hoogte van de compensatie die één van de betrokkenen kreeg voor de verkoop van een stukje grond aan de gemeente, of over de rechtsongelijkheid bij twee inwoners aan de Emmaweg. Het zijn onderwerpen waarover je graag meer had willen horen, ook al behoorden ze niet tot de onderzoeksvragen.

Psychologie: waarnemen en herinneren

Bij het onderzoek is aan mensen gevraagd wat er 7 of zelfs 10 jaar geleden gebeurde. Er spelen hierbij twee zaken: perceptie en geheugen. Wie weet nog precies wat hij zo lang geleden gedaan, gezien, gehoord of gezegd heeft? In de cognitieve psychologie is vrij veel bekend over de manier waarop mensen iets waarnemen en de wijze waarop wij ons bepaalde gebeurtenissen herinneren. (Er is een illustratief en erg leuk filmpje over falende perceptie op YouTube, waarbij je moet turven hoe vaak een bal doorgespeeld wordt.)

De BING-onderzoekers zijn er zich terdege van bewust dat er indrukken kunnen ontstaan die niet juist zijn, zoals bij de vraag of iemand zich heeft uitgegeven voor vertegenwoordiger van de gemeente of niet. Ook weten zij dat het zeer wel mogelijk is dat iemand "het onvolledige beeld uit zijn geheugen heeft aangevuld en gereconstrueerd". Mensen kunnen zich immers zelfs gebeurtenissen herinneren die in werkelijkheid nooit plaatsgevonden hebben. Pseudo-herinneringen noemt men dat. Het maakt de zaak er bepaald niet eenduidiger op en noopt tot een voorzichtige opstelling bij het trekken van conclusies.

Kosten voor de gemeente

Hoe grondig het BING-onderzoek ook was, men kan moeilijk zeggen dat we nu weten hoe het precies zit, zeker niet wat betreft de mysterieuze 'machtiging'. De onderzoekers komen niet veel verder dan dat er sprake is van "misverstand, onhandige communicatie en een ongelukkige samenloop van omstandigheden". Er is "naïef en onzorgvuldig" gehandeld, maar "van kwade trouw of opzet is niet gebleken". Daar moeten we het mee doen. En daarmee moet het ook maar afgelopen zijn. De zaak heeft in de persoonlijke sfeer al genoeg ellende aangericht.

Dat de 'inspanningsverplichting' nog een staartje krijgt omdat er nog een zaak bij de Raad van State loopt, moge duidelijk zijn. Evenals het feit dat dit de gemeente nog veel meer gaat kosten dan die halve ton van het BING-onderzoek.

Cor Koster
Nederhorst den Berg