Wijdemeren, 10 maart 2006

De brandweerkazerne in Kortenhoef, dat was het stembureau waar uw redacteur afgelopen van zeven tot negen uur 's avonds de dag doorbracht.

In het gezelschap van Wim Neef, Pieter Luijer en Jan van Corteveen werd de ruimte om zeven uur 's ochtends in orde gebracht. Tafels op hun plek, stemmachine aansluiten, buiten bordjes ophangen. Het vaste ritueel.

Trage start

Meestal staan er om half acht, bij de opening, vroege vogels te wachten voor de deur om te kunnen stemmen. Dit keer niet. De eerste stemmer kwam pas om tien over acht.

Het was anders dan anders. Er kon nu gestemd worden op ieder stembureau in Wijdemeren. Dat er bijna niemand kwam zou kunnen betekenen dat de kiezers naar andere stembureau's waren gegaan. Met wat telefoontjes links en rechts bleek dat niet het geval. Er waren bijna 1500 kiezers bij de brandweerkazerne geregistreerd. Als zestig procent zou opkomen, dan waren dat er negenhonderd.

Om kwart over negen waren er nog maar honderd kiezers geweest. Om half elf 200, twaalf uur 300, twee uur 400, half vier 500. Nog maar dertig procent aan het eind van de middag. Wachten, zitten, ijsberen, hangen. Dat zag er niet best uit. Het was een hele lange, lange zit.

Daarna kwam de eindspurt. Het werd zowaar druk. Om zes uur 700, om zeven uur 800 en om acht uur al 900. Het werden er uiteindelijk 968, 65,68%. Toch een prima opkomst.

Bonnetjes

Wat is dat toch met die rare bonnetjes? Bijna iedereen vroeg het zich af. Je komt binnen in een leeg stembureau. Je krijgt een bonnetje. Dat bonnetje moet je een meter verder weer afgeven. Bizar. Honderden keren moesten wij het uitleggen.

Daarom maar even uitleg over de bonnetjes. Iedereen ontvangt evenveel bonnetjes als hij of zij stemmen mag uitbrengen, inclusief de volmachten. Aan de stemmachine zit iemand die voor iedere stem die machine vrijgeeft voor één stem. Op het display van de stemmachine staat het aantal uitgebrachte stemmen. Dat moet gelijk lopen met het nummer op het laatste bonnetje. Een soort interne controle dus. Er kunnen zo geen extra stemmen gegeven worden, want dat valt meteen op. Ook vergissingen blijken onmiddellijk als de nummers uit elkaar lopen.

En als het druk is, dan werkt het net als bij de bakker. U komt met uw bonnetjes bij de stemmachine en krijgt per bonnetje één stem. Hoe lang de rij wachtenden ook is, dat werkt prima.

Machtigingen en korte lontjes

Twee keer, kort achter elkaar, waren er stemmers die ontploften van woede en scheldend het pand verlieten. Zij kwamen met vier of vijf volmachten en wilden dus vier of vijf keer stemmen. Dat mag dus niet.

Om fraude met machtigingen te voorkomen staat duidelijk op de kiezerspas dat iemand met maximaal twee machtingen mag stemmen. Een kiezer mag dus maximaal drie stemmen uitbrengen. Zo is de wet.

Een mevrouw pikte het niet. Zij had vijf machtigingen. Zij begon te tieren en te schelden en riep: "Dan stem ik helemaal niet...!" Daar gingen ook de stemmen van haar moeder, zuster, dochter, buurvrouw ongebruikt de deur uit.

Tien minuten later was het nog heftiger. Zelfde geval. Een stemmer kwam met vier machtigingen. Hij kreeg te horen dat dat niet mocht. Hij kookte van woede, verscheurde de hele handel, gooide die in de prullenbak en rende tierend uit het stembureau.

Verschil! Probleem!

Toen bleek na enkele minuten het nut van de bonnetjes! Er was plotseling een verschil van drie met de stemmachine.... Een probleem!

"Had jij die meneer al zijn bonnetjes gegeven?" :vroeg ik aan Wim Neef. Na even nadenken bevestigde hij dat. "Dan moeten ze in de prullenbak liggen. Bij die verscheurde kaarten." :concludeerde ik.

Er zat niets anders op dan te gaan spitten in de proppen, koffiebekers, prut en andere rommel om die bonnetjes te vinden. Ik deed dat met flinke weerzin. Intussen vroeg ik mij af waarom mensen zo explosief reageren om iets dat iedereen weet en bovendien op de kiezerspas gedrukt staat.

Enfin. De verscheurde kiezerspassen met de bonnetjes werden teruggevonden. Er werd met plakband een pakketje van gemaakt om als bewijsstuk naar de telling mee te gaan.

De rest van de dag hielden we een verschil van drie stemmen.

Maar we wisten gelukkig waar dat zat.....