Ingezonden Brief

Ik heb niet de illusie dat ik er vanavond in slaag, om de partijen die het vertrouwen in wethouder De Kloet willen opzeggen, op andere gedachten kan brengen. Ik heb ook niet de illusie dat het me lukt om die partijen er toe te bewegen om verder te gaan met de fractie Dorpsbelangen Wijdemeren in de coalitie. Wat er vanavond door alle partijen in deze raadsvergadering naar voren wordt gebracht is slechts van belang voor de geschiedschrijving, voor de notulen van de raad. De kaarten zijn immers al geschud. De standpunten liggen vast.

Ik wil het vanavond hebben over de gang van zaken rond de begrotingsbehandeling, over de achtergronden van ons standpunt, over de redenen om het vertrouwen op te zeggen in de fractie Dorpsbelangen Wijdemeren en over het opzeggen van het vertrouwen in wethouder De Kloet.

1. Allereerst de gang van zaken rond de begrotingsbehandeling en wat daaraan voorafging.

In de aanloop naar de begrotingsbehandeling is er veel overleg geweest binnen de coalitie. Er was tot aan het moment van het verschijnen van de septembercirculaire sprake van een zorgvuldig gezamenlijk traject, onder deskundige leiding van mevrouw Van Henten. Dat leidde in een coalitieoverleg eind september tot een akkoord over 5% OZB-verhoging. Dat was voor onze fractie al behoorlijk slikken.

Door de septembercirculaire, waarin een extra korting door het rijk werd aangekondigd, ontstond er een nieuwe situatie.

De suggestie dat we vanaf dat moment binnen de coalitie voldoende gelegenheid hebben gehad om onze bezuinigingsvoorstellen in te brengen, is echter niet juist.
Op 26 oktober, één week voor de begrotingsbehandeling, was het laatste coalitieoverleg. Aan het eind van die bespreking was de conclusie: "we komen er niet uit, we zien het wel tijdens de begrotingsbehandeling".

Tussen dát moment en de maandag vóór de begrotingsbehandeling is er veel gebeurd, waarbij de fractie Dorpsbelangen Wijdemeren niet betrokken is geweest. Alleen een telefoontje op vrijdagavond van wethouder Neef waarin hij zei: "er is sprake van een misverstand, ik ben er niet op uit om de coalitie te laten klappen, een crisis kunnen we niet gebruiken, er is rust in de tent nodig, we moeten er tijdens de begrotingsbehandeling ons hoofd goed bijhouden". Dat werd door mij allemaal beaamt. Uit latere verklaringen is mij inmiddels gebleken dat er op dát moment al een principeakkoord was tussen CDA, PvdA en DBL, dat de dag erna is uitgewerkt. Ik ging toen nog steeds uit van de afspraak die we hadden gemaakt: we zien het wel tijdens de begrotingsbehandeling.

Op maandagmiddag 1 november, één dag voor de begrotingsbehandeling, ontving ik een mailtje van de fractievoorzitter van het CDA met de vraag "of wij nog steeds dezelfde mening zijn toegedaan en of OZB-verhoging bespreekbaar is". Even voor de goede orde: er lag toen al een principeakkoord tussen CDA, PvdA en DBL, maar daarover werd niets gezegd. Mijn antwoord op de vraag luidde: "tot op heden nog steeds dezelfde mening toegedaan; ik wacht op de reactie van het college op onze bezuinigingssuggesties".
Op diezelfde maandag 1 november om 22:22 uur zond mevrouw Van Henten opnieuw een mailtje. Niet even een telefoontje dat er iets belangrijks naar me was gemaild. Of dat behoorlijk is en of het normaal is dat je zo binnen een coalitie met elkaar omgaat? Ik werp de vraag slechts op. Laat ieder voor zich die vraag maar beantwoorden.

Pas dinsdagmiddag 2 november, een paar uur voor de begrotingsbehandeling, belde wethouder De Kloet me over het akkoord tussen CDA, PvdA en DBL. Pas op dat moment nam ik kennis van het mailtje. Bij dat mailtje zat het voorstel van CDA, PvdA en DBL om de OZB met 11% te laten stijgen. Interessant is de begeleidende tekst: "het woord is aan jou, als je niet beweegt hebben we een probleem, dat heeft ook gevolgen voor Co".
Dat is een behoorlijk dreigement. Dat is slikken of stikken. Wij laten ons op deze manier niet dwingen en onder druk zetten. Je discussieert op basis van inhoudelijke argumenten en niet op basis van macht.

Tijdens de 1e termijn van de begrotingsbehandeling heb ik gezegd dat wat ons betreft de begrotingsbehandeling volledig in het teken staat van de gevolgen van de septembercirculaire, het dekkingsplan en de bezuinigingen. Wij hebben verwezen naar het grote aantal bezuinigingssuggesties die we hadden ingediend. We mogen de problemen van de septembercirculaire niet doorberekenen aan de belastingbetalende burgers, was ons betoog. Willen is kunnen. Wat moet dat kan. Waar een wil is, is een weg. Dat waren toen onze slotwoorden.

Daar is in de 2e termijn door CDA, PvdA en DBL in stevige bewoordingen op gereageerd. In de 2e termijn van de begrotingsbehandeling heb ik het volgende gezegd:
"In een democratie mag je met elkaar van mening verschillen. In een coalitie moet dat ook kunnen. Een coalitie is het samengaan van partijen met een gemeenschappelijk doel. Ons gemeenschappelijk doel is er op toezien dat het collegeprogramma wordt uitgevoerd door het college. Daar staan we nog steeds voor de volle honderd procent achter. In een gezonde coalitie moet het mogelijk zijn om verschillend tegen zaken aan te kijken. Maar we laten ons niet dwingen en onder druk zetten om een amendement van andere partijen te steunen, als we het daar niet mee eens zijn. De tactiek van slikken of stikken spreekt ons niet aan. Dat is in onze ogen een zwaktebod en het uit de weg gaan van de verantwoordelijkheid om er alles aan te doen om de lastenverzwaringen voor onze burgers zoveel mogelijk te beperken".

We hebben ook gezegd dat we een heel eind kunnen meegaan met het amendement van CDA, PvdA en DBL, voor zover het de daarin opgenomen bezuinigingen betreft. Maar dat wij niet kunnen meegaan met de voorgestelde OZB-verhoging.

Bij de stemmingen heb ik als stemverklaring bij het vaststellen van de begroting gezegd dat wij de programmabegroting voor het grootste deel steunen, maar uiteindelijk toch niet vóór kunnen stemmen, omdat de totaalbedragen de basis vormen voor de OZB-verhoging. Als je deze politieke nuance niet wilt zien, dan houdt het natuurlijk op.

Na de slotwoorden van mevrouw Van Henten dat de coalitie de zaak hoog opnam, was het een week stil.

Over de rol van DBL en met name van de fractievoorzitter wil ik nog even wat zeggen. Ik heb overleg gehad met de heer Zagt en we hebben afgesproken dat we niet verder zouden gaan dan een OZB-stijging van 5%. Dat was voor beide fracties de absolute grens. Wat dat betreft zitten we op één lijn, waren zijn letterlijke woorden. Natuurlijk is het mogelijk dat hij andere inzichten krijgt. Maar is het politiek en persoonlijk fatsoenlijk om degene met wie je die afspraak hebt gemaakt daarover niet te informeren? Ik werp de vraag slechts op, laat ieder voor zich die vraag maar beantwoorden.

2. Mijn tweede punt gaat over de achtergronden van ons standpunt.

Ik begin even bij het collegeprogramma. Dat is immers de basis van de samenwerking binnen de coalitie. Daarin staat: "Wij streven er naar de OZB met niet meer dan de inflatiecorrectie te laten stijgen. Verdere OZB-stijging zal niet eerder overwogen worden dan na heroverweging van bestaand en nieuw beleid". Door diverse oorzaken is dat de afgelopen jaren steeds niet gelukt. Integendeel. Er is steeds sprake geweest van forse lastenstijgingen. Even voor het beeld. Aan OZB voor een woning met een gemiddelde waarde, werd in 2002 € 333,00 betaald en moet in 2005 € 467,00 worden betaald.

Wat is er gedaan om verdere OZB-stijging te voorkomen? Niet veel.
In het raadsvoorstel bij de begroting wordt door het college terecht vastgesteld dat ingrijpende besluiten om de begroting sluitend te maken nog niet zijn genomen. Wij voegen daar aan toe dat ook bezuinigingen en efficiency-maatregelen om de begroting sluitend te maken nog niet zijn genomen.

De belangrijkste opdracht die wij ons hebben gesteld bij de begrotings-behandeling, was om uitvoering te geven aan het collegeprogramma en de woonlasten voor de burgers van Wijdemeren zo beperkt mogelijk te houden. Het moet namelijk voor de mensen in onze gemeente wel mogelijk blijven om de gemeentelijke belastingen te kunnen betalen. Heel veel mensen kunnen dat nu al niet meer opbrengen en door de begroting 2005 komt er voor een getaxeerde woning van drie ton een stijging bij van € 71,00 aan OZB. Tel daarbij op de stijging van de afvalstoffenheffing met € 54,00 en de stijging van het rioolrecht met € 60,00. Dat betekent voor een gemiddeld gezin dus € 185,00 extra. Wij wilden er alles aan doen om onze belofte aan de inwoners van Wijdemeren na te komen: géén forse stijging van de OZB.

Een gemiddeld gezin in een woning met een gemiddelde waarde is in 2005 totaal kwijt aan gemeentelijke belastingen een bedrag van € 972,00. Dat is in guldens f 2.142,00. Hoe dat voor de mensen uitvalt in woningen die hoger getaxeerd zijn dan € 300.000 kunt u wel raden. Die zijn helemaal aan de beurt.

In ons dekkingsvoorstel zit 1½ + 3 = 4½ % OZB-verhoging. Dat is op een half procent na het percentage waarover we binnen de coalitie overeenstemming hadden bereikt. Het zomaar doorbelasten van de rijkskorting uit de septembercirculaire aan de inwoners, door de OZB nog verder te verhogen wilden wij niet. Dat vonden wij een te gemakkelijke weg. In ons dekkingsvoorstel zitten diverse bezuinigingsmogelijkheden die zeer goed mogelijk zijn, als je dat wilt tenminste.

Wij hebben de indruk dat ons voorstel niet serieus is bekeken door CDA, PvdA en DBL. In het overleg afgelopen donderdag zei mevrouw Van Henten dat ons voorstel niet structureel dekkend is, omdat er een stelpost voor nader in te vullen bezuinigingen in zit. Dat is helemaal niet zo. Ze heeft er dan niet serieus en goed naar gekeken, denken wij dan.

De door ons voorgestelde bezuinigingsmaatregelen zijn helemaal niet ingrijpend en revolutionair. De suggestie die wordt gewekt dat ons voorstel ten koste gaat van de sociale structuur, de kwaliteit van de dienstverlening en het beheer van de openbare ruimte, is niet juist. Wij hebben gewoon de begroting van voor naar achter doorgenomen en bij alle posten de vraag gesteld: is dit echt nodig? en zo ja, kan het ook ietsje minder?
Als bezuinigen op een verantwoorde wijze kan, dan moet je dat doen. Dat is je plicht als raadslid. En niet zonder meer afgaan op wat het college zegt. Zelf je verantwoordelijkheid nemen.

Ik sluit dit punt af met de opmerking dat het vasthouden aan het collegeprogramma je in Wijdemeren de kop kost.

3. Mijn derde punt gaat over het opzeggen van het vertrouwen in de fractie Dorpsbelangen Wijdemeren.

Op papier zijn er een hoop dualistische zaken geregeld in Wijdemeren. Maar de werking van het systeem zit nog niet goed tussen de oren. Dualisme gaat vooral over een bestuurlijke cultuur, veel meer dan over de structuur. Ik stel vast dat de meerderheid van de gemeenteraad nog sterk vasthoudt aan de oude tradities uit het monistische stelsel.

We zijn en blijven van mening dat in het huidige politieke, dualistische systeem de zgn. collegepartijen afwijkende standpunten mogen hebben en dat ook kenbaar mogen maken in de gemeenteraad, zonder dat dit consequenties hoeft te hebben.
Een half uurtje surfen op www.vernieuwingsimpuls.nl  eert veel over de werking van het dualisme. Ik kan u aanbevelen om dat eens te doen.

Een belangrijke vraag is waarom het vertrouwen in mijn fractie wordt opgezegd.

Er is gezegd: Tegen de begroting stemmen is een politieke doodzonde. Waarom is dat zo? Het is de programmabegroting van de raad, niet van de coalitie en ook niet van het college.

Er is gezegd: Wijdemeren is alleen gebaat bij consistent beleid en daar past de houding van Dorpsbelangen Wijdemeren niet in. Mijn vraag is dan: wat is er niet consistent aan het dekkingsvoorstel dat wij hebben ingediend. Het bevat bezuinigingsmaatregelen en het is structureel dekkend.

Er is gezegd: Voor ons staat het belang van Wijdemeren voorop. Ik denk dat wordt bedoeld: voor ons staat het belang van de coalitie voorop. Want wat is het belang voor Wijdemeren om te breken met een coalitiefractie en om een wethouder te ontslaan? Fractiediscipline en coalitiediscipline lijken het hoogste goed. Dat is moordend voor de vrije discussie in de gemeenteraad en voor het voor je eigen mening mogen opkomen. Dat is geen dualisme, dat is coalisme.

Er is gezegd: Dorpsbelangen Wijdemeren heeft zich buiten de coalitie gesteld door het amendement niet te steunen. Ik wijs er op dat er tijdens de begrotingsbehandeling vorig jaar sprake was van een soortgelijke situatie. Toen nam het CDA het initiatief om de OZB-stijging te beperken. In de pers werd daarover geschreven: "daarmee had de grootste coalitiepartij de toon gezet en de ramkoers op het OZB-voorstel van het college ingezet". Het initiatief werd gesteund door DBL en Dorpsbelangen Wijdemeren, maar niet door coalitiepartij PvdA. Daar zijn toen, voor geen enkele fractie, politieke consequenties aan verbonden.

Er is gezegd: wij moeten de kastanjes uit het vuur halen en Dorpsbelangen Wijdemeren gaat naar de burgers toe mooi weer zou willen spelen met het ingenomen standpunt. Dat is nooit onze intentie geweest. Bespreking tijdens de begrotingsbehandeling was wat ons betreft voldoende. Dat er nu een andere situatie is ontstaan, dat zult u begrijpen.

De suggestie wordt gewekt dat Dorpsbelangen Wijdemeren zich de laatste jaren als een oppositiepartij heeft opgesteld. Dat beeld klopt niet. In een aantal gevallen waren wij inderdaad zeer kritisch en hebben wij een afwijkend standpunt ingenomen. Maar dat deden andere partijen ook. De wethouders zeiden vaak: de meeste oppositie voor het college komt van de coalitiepartijen. Het is een beetje flauw om nu de indruk te wekken dat alleen mijn fractie zich zo heeft opgesteld. Ik heb een hele lijst opgesteld van zaken waarbij raadsleden van de coalitie zich zeer kritisch hebben opgesteld in de richting van het college. En daar komen we allemaal op voor. En voor de liefhebbers: PvdA en DBL scoren het hoogst.

Begrijp ons niet verkeerd, van ons mogen raadsleden kritisch zijn, nee, dat moet zelfs. Dat is de beste eigenschap die je kunt hebben als raadslid. Maar blijkbaar wordt het in deze raad niet van iedereen in gelijke mate geaccepteerd.

4. Het opzeggen van het vertrouwen in wethouder De Kloet.

Een belangrijke vraag is waarom ook het vertrouwen in wethouder De Kloet wordt opgezegd?

Wethouder De Kloet heeft namelijk nog wel het vertrouwen van de raad, maar moet het veld ruimen omdat er bij CDA, PvdA en DBL geen vertrouwen meer is in mijn fractie. Dat is een redenering die niet goed past in het dualistische stelsel. Het is namelijk heel goed mogelijk om in deze situatie een wethouder die goed functioneert zijn werk te laten afmaken. Er wordt gefluisterd en wordt gezegd dat ze de fractie Dorpsbelangen Wijdemeren en wethouder De Kloet toch al kwijt wilden en dat dit een mooie aanleiding is, dat we zelf een mooie stok hebben aangereikt om de hond te slaan.

In de brief van 12 november van CDA, PvdA en DBL aan de gemeenteraad staat dat wethouder De Kloet niet meer kan rekenen op de steun van zijn eigen partij en dat daarmee ook geen basis meer aanwezig is voor een positie van deze partij in het college.

Deze redenering kunnen wij niet volgen. In de eerste plaats niet, omdat fracties geen eigen wethouders meer hebben in het college. De band die er was, is door het dualisme niet meer aanwezig. In de tweede plaats -en laat daar geen enkel misverstand over bestaan- omdat wij nog wel degelijk vertrouwen hebben in wethouder De Kloet en in het gehele college, maar niet per definitie en op voorhand op alle punten. In de derde plaats hebben wij niet tegen het college of tegen de begroting van het college gestemd, maar tegen de programmabegroting van de gemeenteraad.

Wij kunnen overigens die vertrouwensvraag ook stellen aan CDA, PvdA en DBL. Zij namen immers geen genoegen met het dekkingsplan van het college en kwamen met een eigen alternatief. Dan is de vraag gerechtvaardigd of die partijen ook nog wel vertrouwen hebben in het college?

5. Slotopmerking

Wij vinden het heel vervelend voor wethouder De Kloet. Hij doet het uitstekend als wethouder en heeft een eervoller afscheid verdiend. Hij is het slachtoffer van een verschil van mening tussen de coalitiepartijen. In dat meningsverschil hebben wij ook een rol gespeeld, natuurlijk, maar –ik zeg het nogmaals- de gevolgen die CDA, PvdA en DBL eraan verbinden zijn niet noodzakelijk.

Wij wensen de nieuwe coalitie veel wijsheid en politieke eenheid toe.

Wij voelen ons gesteund door de vele spontane en positieve reacties die we van inwoners van Wijdemeren krijgen. Wij gaan dan ook door met onze strijd tegen de OZB-verhogingen.