Interim
wethouders? In de laatste Gooi en
Eemlander van 1998 (31 december 1998) stond een groot artikel over de politiek in
's-Graveland.
Het artikel opende met:
Diverse politieke partijen in 's-Graveland zijn voor aanstelling
van tijdelijke wethouders gedurende zes tot acht weken om lopende zaken en
achterstallig werk af te wikkelen. Gedurende deze tijd kan dan worden overlegd welke
partijen een solide coalitie kunnen vormen en worden overhaaste besluiten voorkomen.
Algemeen Belang en D66 hebben dit laten weten en naar verluidt is ook het CDA hiervan
voorstander.
VVD-fractievoorzitter Wim Hafkamp voelt er daarentegen helemaal
niets voor. Ook is hij tegen het voorstel om een informateur van buitenaf te benoemen bij
de vorming van een nieuw college. Dorpsbelangen-fractievoorzitter Co de Kloet zit op de
lijn van de VVD. Maar hij zegt zich neer te leggen bij wat een raadsmeerderheid wil.
"Aan de andere kant moeten we wel de kosten in de gaten houden. Ik denk dat we er ook
zonder informateur wel uitkomen."
Verderop staat:
D66-raadslid Nadja Jungmann stelt voor de drie grote partijen -
CDA, VVD en Dorpsbelangen - een tijdelijke wethouder te laten leveren. Wim Hafkamp:
"Het kost de gemeente alleen maar extra geld. Waarom zou je de vorming van een nieuw
college uitstellen en gedurende die periode tijdelijke wethouders aanstellen? Je zult met
dezelfde mensen een oplossing moeten vinden. Daar is over een paar maanden niets aan
veranderd behalve dat er blaadjes aan de bomen komen. De tijdelijke wethouders kunnen in
feite niks anders dan lopende zaken afhandelen."
Raadslid Nelleke Schenkkan van Algemeen Belang vindt dat
voorzichtigheid is geboden bij de vorming van het nieuwe college. "Laten we nu niet
direct naar een nieuwe coalitie rennen Je moet de risico's van te gehaaste besluitvorming
proberen uit te sluiten."
Ook Jungmann vindt dat: "De grootste valkuil is ja zeggen
tegen een coalitie waar uiteindelijk niet mee is te werken. Dan kom je van de regen in de
drup. Wij zullen zeker niet onder druk van bestuurbaarheid instemmen met een coalitie,
waarvan te voorzien is dat er problemen komen."
Einde citaat.
Je hoeft niet helderziend te zijn om te kunnen
voorspellen dat het besloten overleg aanstaande dindagavond 5 januari 1999 uiterst
moeizaam wordt. Tijdens de raadsvergadering van 17 december stemde ook de VVD voor de
uitvoering van alle 13 aanbevelingen uit het rapport.
Nu neemt de VVD er al weer afstand van. Niks
interim wethouders, niks extern onafhankelijk voorzitter aldus de VVD, formeren maar en
klaar?!?
We herhalen de (ook door de VVD formeel
in de raadsvergadering van 17 december aangenomen) aanbevelingen hier nog maar
eens letterlijk:
(En let op 7.2 artikel 2, er wordt een
onafhankelijke externe voorzitter benoemd!!)
7. AANBEVELINGEN EN VOORWAARDEN VOOR
EEN WEZENLIJKE VERANDERING 7.1 Aanbevelingen
De bevindingen uit dit onderzoek dwingen tot snel en doeltreffend bestuurlijk
optreden. De bestuurlijke en ambtelijke organisatie moet op de been worden gehouden door
gerichte corrigerende acties die leiden tot een werkelijk bestuurlijke probleemoplossing
en niet tot de gebruikelijke manier van doen.
Hierna noemen wij de meest urgente acties die onzes inziens op zeer korte termijn
moeten worden uitgevoerd:
- Werken aan normalisering van de verhoudingen.
- Afstand nemen van de sterk macht- en persoonsgerichte organisatie.
- Meerderheid van het gemeentebestuur accepteert heersende bestuurscultuur in Raad niet
meer (teniet doen van het 'machtsdenken (I)').
- Eventueel nieuw te vormen college verkrijgt een breed draagvlak om de bestuursproblemen
de komende tijd op te lossen.
- Er wordt halt geroepen tegen het 'machtsdenken (II)' binnen het College van Burgemeester
en Wethouders (én binnen de ambtelijke organisatie).
7.2 Voorwaarden voor een wezenlijke verandering
De volgende condities zijn noodzakelijk om te komen tot een
daadwerkelijke verandering van het functioneren. Het gaat daarbij om zowel pragmatische
als psychologische voorwaarden alsmede 'veiligheidskleppen' om terugval te verhinderen.
Pragmatisch.-
- Interimsecretarisschap voor drie tot zes maanden. Bij wijze van 'wegvoorbereider' voor
de beoogde gemeentesecretaris. Naast én niet in plaats van de beoogde secretaris.
Benoeming van de beoogde secretaris vindt formeel zo snel mogelijk door de gemeenteraad
plaats. Echter na circa zes maanden na benoeming gaat de secretaris daadwerkelijk in de
praktijk van start.
- Onafhankelijke externe voorzitter bij (eventueel) nieuwe coalitie-onderhandelingen.
Psvchologisch:
- Doorbreken van tegenstellingen/denken in 'tegenstanders'.
- Men geeft elkaar in de oplossingssfeer het voordeel van de twijfel.
Qua acceptatie/evenwicht in de te vinden oplossing.
- Niet (meer) accepteren van afglijden van heersende bestuurscultuur.
- Werkelijke oplossingsgezindheid niet tegenhouden door eis 'eerst dit, dan dat'.
Inbouwen veiligheidskleppen ter voorkoming van 'terugval'.
- Gerichte evaluatiemomenten op basis van specifieke toetsingscriteria. Te denken valt aan
criteria als:
- neemt men bestuurlijk gezien daadwerkelijk afstand van het destructieve
samenwerkingsgedrag?
- hoe frequent komen constructieve samenwerkingsgedragingen tot uiting?
- is dit voldoende voor de te maken cultuuromslag? Zo ja, hoe positief te waarderen en te
communiceren? Zo nee, hoe dit nog ten positieve te keren?
- welke sancties en andere dwangmaatregelen kunnen, bestuurlijk gezien, worden genomen om
het begin van de gewenste samenwerkingscultuur tot stand te brengen?
- wat of welke personen staan daarvoor in de weg? Hoe hen hierop aan te spreken? Deze
richtvragen kunnen in een later stadium intern worden geoperationaliseerd in ijkpunten
voor de evaluatie van de voortgang per kalenderkwartaal. Van belang hierbij zijn de
bijdragen van de 'halt roepers' (zie paragraaf 5 van dit rapport) aan dit proces van
positieve cultuurverandering binnen de gemeentelijke organisatie van 's-Graveland.
Eventueel kunnen zij eveneens dienen als begeleidingscommissie of commissie van goede
diensten ten behoeve van dit veranderingsproces. Verder moet dit natuurlijk worden ingebed
in de bestaande overlegorganen en functionele adviescommissies van de gemeenteraad.
- (Al dan niet) persoonlijke coaching van alle direct-betrokkenen (Raad, seniorenconvent,
burgemeester en wethouders) in verband met te maken cultuurslag: gericht, op verzoek én
indringend.
|
Wilt u het hele
rapport er nog eens op nalezen, klik dan
hier.
Standpunten D66.
Hierbij vier geluidsfragmenten uit de raad van 17 december
1998. D66 over burgemeester Kozijn, over wethouder 't Hoen en over de raad. En dan, nadat
hij een minuut eerder is opgeroepen om niet altijd iedereen te kleineren, een flauwe
opmerking aan het adres van Nelleke Schenkkan die een uurtje eerder de eed had afgelegd en
aan haar eerste raadsvergadering deelnam. Let op als u een niet te snel modem hebt (minder
dan 28K8), dan duurt het downloaden van de geluidsfragmenten nogal lang. Zet de boxen aan
en klik op het gewenste geluidsfragment om het te horen.
D66 over
burgemeester Kozijn. (325 Kb)
D66 over wethouder D. 't Hoen. (274 Kb)
D66 over de cultuur in de raad. (480 Kb)
D66 over het rapport in vergelijking met de
brief van wethouder D. van Essen. (351 Kb)
Kozijn over Schenkkan en de reactie van
D66 daarop. (235 Kb)
't Hoen treedt
af.
In de raad van 17 december 1998 werd
het rapport van adviesbureau Contain
behandeld. Er tekende zich direct een scheiding der geesten af.
Ferry Staal opende en gaf aan dat de conclusies weliswaar
niet mis waren, maar dat er wat de fractie van de PvdA betreft geen consequenties aan
verbonden hoefden te worden. Douwe van Essen (CDA) constateerde, evenals Nadja Jungmann
(D66) na hem, dat het rapport aansloot op de inhoud van zijn brief en dat het rapport
eigenlijk een nog ernstiger problematiek beschreef dan vooraf gedacht was. Nelleke
Schenkkan (AB, net aan het begin van de vergadering d.m.v. de eed ingezworen als opvolger
van Wim Reijmerink) riep op om een nieuw begin te maken en geen directe consequenties te
trekken uit het rapport. Wim Hafkamp (VVD) ging voor zijn wethouder liggen en richtte zijn
pijlen op de brief en de handelwijze van Douwe van Essen. Dorpsbelangen tenslotte gaf aan
te voelen voor het trekken van consequenties. In moties werd aangegeven dat de raad de
aanbevelingen uit het rapport zou overnemen.
Burgemeester Kozijn gaf eerst aan alle conclusies niet over
te nemen. Later bleek dat een verspreking en gaf hij aan niet alle conclusies over te
nemen, met name die waar het zijn eigen functioneren betrof. Hij nam wethouder 't Hoen
krachtig in bescherming.
Wethouder 't Hoen gaf er blijk van het hele rapport niet
begrepen te hebben. Hij legde de schuld bij Douwe van Essen en riep een spookbeeld op van
een slag die voor 's Graveland verloren zou gaan als hij niet bij de besprekingen inzake
het streekplan kon blijven. (Hij deed dus precies datgene wat in het rapport staat:: de
tegenstander nog zwarter maken zodat het eigen zwart minder opvalt en met spookverhalen
een ongrijpbaar onheil aanroepen waartegen alleen hij opgewassen zou zijn.) Hij zei dat de
strekking van het rapport niet slecht voor hem, maar voor wethouder van Essen was en
beriep zich daarop.
Aardig detail was dat Nadja Jungmann in haar verhaal ook
sprak over de neerbuigende, kleinerende wijze waarop Kozijn vele raadsleden en anderen
behandelt (zie ook het rapport). Hij ontkende dit met klem, gaf Nelleke Schenkkan het
woord op een kleinerende wijze (uw maidenspeech etc.). Nadja greep de microfoon en riep:
"Dat bedoel ik nu. Ik zou dat niet leuk vinden.".
Na een schorsing waarin de verschillende moties gebundeld
werden en overleg gepleegd, kwam wethouder 't Hoen met de mededeling dat hij af zou
treden. Daarna werden de gecombineerde moties van PvdA, CDA en D66 unaniem aangenomen
waarin men de aanbevelingen onderschrijft en afsprak om in de eerste week van januari te
overleggen over de organisatie van het ambtelijk apparaat.
Afsluitend riep burgemeester Kozijn op om op 18 januari een
nieuw college gevormd te hebben. (Het begint een traditie te worden dat hij de raad op dit
punt een ultimatum stelt na een crisis.)
In een kader stond in de G&E een artikeltje
dat sprak over de cultuurverschillen in de raad. Enige citaten:
Co de Kloet boog deemoedig: "Ik heb nooit beseft dat mensen zich zo aan onze stukjes
hebben gestoord. Wij hebben besloten de toon te veranderen."
't Hoen zelf verklaarde zich niet bewust te zijn
van welk kwaad dan ook. "Ik ben inmiddels zes jaar wethouder. Dat is een record. Maar
mijn oud-collega wethouder Torsing waarschuwde mij al dat na zes jaar de sleet erin
komt." Waarbij hij eraan voorbij ging dat hij de enige wethouder is die in die zes
jaar twee keer een motie van afkeuring aan zijn broek heeft gehad.
en
"Als er dingen moesten worden uitgepraat, stapte van Essen altijd emotioneel op en
liep er dan mee naar de coalitie."
Van de redactie: Met name die
laatste opmerking geeft inderdaad een cultuurverschil aan. Douwe overlegde kennelijk met
de coalitie en zocht draagvlak, Dick regelde alles alleen in het College, de coalitie
kreeg meestal achteraf wel (of soms niet) te horen wat hij bedacht had. Deze ervaring had
de vorige D66 fractie ook met hem. Zelden gaf hij ons het gevoel dat hij mede namens D66
opereerde.
Algemene
Beschouwingen
Vandaag, op dinsdag 15 december 1998, zijn de algemene
beschouwingen (begrotingsbehandeling) gehouden. De beraadslagingen waren vrij mat en kort
vergeleken met andere jaren, niet zo verwonderlijk onder de huidige omstandigheden.
Rapport. Lees het bij
D66.
Wij hebben toestemming gekregen voor publikatie van het
integrale rapport van Adviesbureau Contain inzake de bestuurlijke verhoudingen binnen de
raad, het college en het ambtelijk apparaat van de gemeente 's-Graveland.
Klik hier om het te lezen.
Verziekt
In de Gooi- en Eemlander van zaterdag 12 december 1998 op het
regiokatern een artikel waarin anonieme reacties van dorpsgenoten, overwegend instemmend
met de inhoud en conclusies van het onderzoek. In een kader onder de kop enkele passages
uit het rapport, eveneens van dezelfde pagina uit de Gooi- en Eemlander.
Rot als een mispel
Het rapport van de het bureau Contain is uit. Het is
openbaar. Iedereen kan het inzien op het Gemeentehuis. Wij zullen trachten het ook via
internet openbaar te maken. De ultieme vorm van openbaarheid wat ons betreft. Hieronder de
koppen en twee artikelen uit de Gooi- en Eemlander van donderdag 10 december 1998.
|
Van de voorpagina
van de Gooi- en Eemlander van 10 december 1998 |
Op de voorpagina van het regiokatern van de
Gooi- en Eemlander van 10 december 1998 de onderstaande kop.
Hieronder de letterlijke tekst van het artikel:
'S-GRAVELAND
Een afrekencultuur met oud zeer en rancunes, waarbij vooral in
termen van macht wordt gedacht, tegenstanders nietsontziend aan de schandpaal worden
genageld en waar niet meer naar elkaars argumenten wordt geluisterd. Dat beeld doemt op
uit het vernietigende onderzoeksrapport over bestuurlijk en ambtelijk 's-Graveland, waar
veel beleidsbepalers op een dwaalspoor zijn geraakt en gevolgen van beleid nauwelijks nog
een rol lijken te spelen.
Essentiëel is het machtsdenken in het bestuurlijke krachtenveld. De
geldingsdrang om deel uit te maken van het 'centrum van de macht' - het college van b en w
- speelt een grote rol. Hier gaat men als bestuurders, aldus de onderzoekers, bij voorkeur
weinig respectvol, soms bewust bruskerend en persoonlijk kwetsend met elkaar om.
Dogmatisch
Dit machtsdenken wordt volgens de onderzoekers gekenmerkt door een dogmatische,
ouderwetse, uit de jaren zestig stammende benadering van politiek bedrijven. Deze
benadering gaat gepaard met het vastnagelen en ontmaskeren van de politieke tegenstander.
Het functioneren van de zittende macht wordt veelvuldig en bij voorkeur publiekelijk via
de media aan de kaak gesteld, koste wat het kost."
De demagogische tendensen boezemen angst in, aldus het rapport. Sommige
raadsleden (incluslef wethouders) hebben moeite met communiceren met de rap van de
tongriem gesneden en scherpe pen hanterende fractievoorzitter van Dorpsbelangen (Co de
Kloet). Door deze manier van optreden diskwalificeert deze raadsfractie zichzelf als
betrouwbare samenwerkingspartner.
De burgemeester heeft volgens de onderzoekers verzuimd een brug te slaan
naar een basis voor een goede verstandhouding met de nieuw aangetreden en opgestapte
CDA-wethouder Douwe van Essen.
Hier spelen de emoties uit het recente politieke verleden de burgemeester te veel parten.
Hij voelt zich persoonlijk gekwetst en gekrenkt door bepaalde columns van het CDA, al dan
niet van de hand van de wethouder. Hier reageert meer de persoon van de burgemeester dan
de functionaris. In reagerende zin kan de burgemeester dan ook furieus uithalen in zeer
neerbuigende termen", aldus het rapport.
Boven een tweede artikel op
dezelfde pagina staat onderstaande kop, gevolgd door de letterlijke tekst (die er niet om
liegt) van het artikel:
'S-GRAVELAND
VVD-wethouder Dick't Hoen van 's-Graveland is volgens de onderzoekers
vooral in de weer met zijn machtsbasis. Kan hij die niet vergroten, dan tracht hij door
suggestieve verhalen de machtsbasis van zijn politieke tegenstrever te verkleinen of
teniet te doen.
't Hoen zou achterdochtig denken in termen van tegenstanders en
medestanders. Het loopt uit de hand als deze wethouder zijn zin niet krijgt. Dan werkt hij
zich volgens de onderzoekers in de problemen door onhandige besluiten uit eigenbelang,
door te voortvarend optreden zonder collegiaal besluit van het college en door raadsleden
laat te betrekken in planvorming.
Op twee manieren probeert hij uit bestuurlijk-politieke problemen te
geraken. Door met altijd ergere verhalen te komen over een 'tegenstrever' die een moeilijk
punt aanhangig maakt, aldus de onderzoekers. Dit kunnen niet-bestaande 'spookverhalen'
zijn om dwaalsporen, rookgordijnen en andere vormen van misleading te stichten.
"Anderzijds komt't Hoen volgens de onderzoekers uit de problemen door te zorgen ,,dat
zijn 'tegenstander' op één of andere manier eveneens een smet op zijn of haar blazoen
krijgt. In beide manieren is de wethouder niets ontziend."
Anne Wertheim krijgt
prijs.
In de Gooi- en Eemlander stond vandaag (5 december 1998) op
de voorpagina van het regiokatern een prominente foto van Anne Wertheim. Zij is directeur
van het John Adams Instituut en woont in Kortenhoef. Eén van haar activiteiten in dat
kader is het naar Nederland halen van Engelstalige schrijvers voor het geven van lezingen
in Amsterdam. Om die reden heeft zij onlangs de Canadese "Cultural Merit Award"
gekregen, een prijs voor mensen die zich inzetten voor het verspreiden van de Canadese
cultuur onder een groot publiek.
Anne heeft ook de gezorgd voor de invulling van twee
literaire avonden van Kunst aan de Dijk in het oude Kerkje in Kortenhoef. Beide keren
puilde de zaal uit.
|